Mevlevilik Tarikatı Nedir Kuruluşu Hakkında Bilgi

Mevlevilik. Mevlâna Celâleddin-i Rumî’nin vefatından sonra, onun adına kurulmuş olan tarikat

Bazı  bilim adamlarına göre, “cami dışında” en etken olmuş tarikat Mevleviliktir. Kurucuları ile, kurulup yayıldığı topraklar göz önüne alındığında tam bir “Türk Tarikatı” olan Mevlevilik, başlangıcından günümüze kadar 7 asır boyunca sanat, kültür, bilim ve siyaset çevrelerinde, hiçbir tarikata nasip olmayacak ilgi ile karşılanmış, Osmanlı’dan bugüne büyük söz ve saz sanatkârlarının çoğu, bu tarikatın verdiği ilhamla büyük eserler meydana getirmişlerdir.

Mevleviliğin, bir hayranlar topluluğundan tarikata dönüşmesi Mevlâna’dan sonradır. Sağlığında şeyhlik, pirlik veya tarikat kuruculuğu gibi davranışlardan hoşlanmayan Mevlâna, Tebrizli Şems ile beraber olduğu dönemde de onu kendisinden öne çıkarmış, etrafındakileri manevi yönden Şems’e bağladığını ihsas ettirmişti. Şems’in kaybolmasından sonra Mevlâna, yakınlarına, Konya çarşısında kuyumculuk, yaparı Salahaddin’i şeyh olarak göstermiş, onun vefatından sonra da her zaman yanında bulunan, gazel ve rubailerini söylerken not eden ye büyük eseri Mesnevi’nin yazılmasına vesile olan Çelebi Hüsamaeddin’i “Halife”si olarak, bildirmişti.

Mevlâna’nın vefatından sonra 11 yıl Hüsameddin Çelebi topluluğa sahip çıktı. Çelebi’nin zamanında Mevlâna’nin kabri üzerine bir türbe yaptırılmış, ibadet dışında, sema gösterisi ve toplu olarak Mesnevi okumak için de hücreler eklenmişti. Bu düzenleme, belki de tarikatın başlangıcı oldu. Mevlâna dostları, bazı vakıflarla da genişleyen bu merkezde Mesnevi okumaya, sema yapmaya ve tüm dini görevlerini burada ifa etmeye başladılar.

Hüsameddin Çelebi’nin vefatından sonra Mevlâna’nın büyük oğlu Sultan Veled Babasının yerine geçti. Mevlevilik tarikatını kuran ve asırlarca Mevlevi tekkelerinde uygulanan kuralları saptayan Sultan Veled olmuştur. Hayret edilecek bir organizasyon kabiliyeti vardı. Konya’da, başka kentlerde ve ülkelerde babasına duyulan saygı ve hayranlığı kurumlaştırmış, Mevlevilik tarikatını ortaya çıkarmıştır.

İlk Mevlevihaneler de Sultan Veled zamanında kuruldu, “ İbtidaname”sinde, ‘Sayısız erkek kadın mürid oldu, halifeler yetişti, her makama birisi verildi. Her şehir ahalisi uzaklardan bize gelmek istiyor, aileleri bırakmıyordu. Bizim tarafımızdan her yere bir halife tayini vacip oldu Anadolu’ya halifeler doldu…” diye yazar.

İlgili Konular
Mevlevi Müziği
Mevlevi Tekkesi
Günümüzde Mevlevilik
Mevlevi Ayini
Mevlevi Tarikatı Silsilesi
Mevlevilik ve Siyasi İktidarlar
Nasıl Mevlevi Olunur