Mescid-i Kıbleteyn Nedir, Tarihçesi, Hakkında Bilgi
Mescid-i Kıbleteyn. Kıblenin Mescid-i Aksâ’dan Kabe’ye çevrilmesi sırasında Hz. Peygamber’in içinde namaz kıldırmakta olduğu cami.
Medine’nin kuzeybatısındaki Vebere harresinde ve Mescid-i Nebevî’nin S km. uzağındadır. İlk adı, içinde bulunduğu kabile bölgesinden dolayı Benî Selime Mescidi iken Resûl-i Ekrem’in burada öğle veya ikindi namazını kıldırdığı sırada nazil olan Bakara sûresinin 144. âyeti uyarınca kıblesini Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Kabe’ye çevirmesi üzerine “iki kıbleli mescid” anlamına gelen bugünkü adını almış, o tarihten sonra Hz. Peygamber’in unvanları arasına da “imâmü’l-kıbleteyn” eklenmiştir.
Ömer b. Abdülazîz, Medine valiliği sırasında Mescid-i Kıbleteyn de dahil olmak üzere Resûlullah’ın namaz kıldığı bütün mescidleri yenilemiştir. Memlûk Sultanı Kayıtbay zamanında Medine bina emini olan Şahin el-Cemâlî 893 (1488) yılında Mescid-i Kıbleteyn’in tavanını yeniletirken avlusunu da bir duvarla çevirtmiştir. Ömer b. Abdülazîz’den sonraki ilk ciddi imar Kanunî Sultan Süleyman devrinde 950’de (1543-44) gerçekleşmiştir. Bu dönemde cami iki kıblesinde de yer alanı revaklarla birlikte 425 mz’lik bir alan kaplıyordu ve üzeri yine ahşap bir çatıyla örtülmüştü. 1073’te (1662) Medine’yi ziyaret eden Faslı âlim ve seyyah Ayyâşî’nin Mescid-i Kıbleteyn’in, etrafında yapı bulunmayan, bağ ve bahçeler içerisinde mâmur bir cami olduğunu söylemesi Kanunî devrinde (1520-1566) yapılan yenilemenin henüz korunduğunu göstermektedir. İbrahim Rifat Paşa, 1901 yılındaki Hicaz seyahati sırasında caminin harap vaziyette olduğunu bildirir
de Suudî hükümeti tarafından genişletilerek tamir ettirilen Mescid-i Kıbieteyn 3920 m2 ‘Iİk alana sahip büyük bir camidir. Bu yenileme sırasında Kabe kıblesine mihrap, Kudüs tarafına ise Bakara sûresinin 144. âyetiyle Türkçe, Farsça, Urduca, İngilizce ve Fransızca mealinin yazıldığı bir pano konulmuştu (pano daha sonra kaldırılmıştır). Tbğla kullanılarak yapılan bina tamamen granit kaplamadır ve kıble yönündeki iki köşesinde birer minare bulunmaktadır. Üzeri 8,7 m. çapında ve 8.18 m. yüksekliğinde iki kubbe ile örtülü olan harimin içi modern tarzda süsleme motifleriyle ve Türk hattatlarından Hasan Çelebi’nin yazdığı celî sülüs ve kûfî hatlarla bezenmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi