Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Kütüphanesi -Merzifon-

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Külliyesi. Merzifon’da XVII. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilen külliye.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın üçüncü vezir olduğu yıllarda yaptırdığı külliye cami, kütüphane, sıbyan mektebi, dükkânlar, taşhan, bedesten ve iki ha­mamdan oluşmaktadır. Külliye, şehir merkezinde Gazi Mahbub mahallesinde inşa edilmiş olup yalnızca Paşa Hamamı adıyla tanınan hamam biraz uzakta Hacı Bâlî mahallesinde yer almaktadır. Cami cümle kapısı üzerindeki iki satırlık Arap­ça sülüs kitabeye göre inşasına 1077 (1666-67) yılında başlanmış. Paşa Hamamı’nın kapısı üstündeki yine iki satırlık Arapça sülüs kitabeye göre 1090’da (1679) tamamlanmıştır, külliyenin kita­besi olmayan diğer yapıları bu iki tarih arasında inşa edilmiş olmalıdır.

Kütüphane. Cami avlusunun derin bir dehliz oluşturan eyvan biçimindeki doğu girişi üzerinde ikinci kat olarak inşa edil­miştir. 5,30 x 5,30 m. boyutlarında kare planlı, üstü düz ahşap tavan ve kırma çatı ile örtülü bir oda şeklindedir. Cami son cemaat yerinin doğu duvarı üzerin­deki tamamen yenilenmiş olan bir kapı ile ulaşılan yapıda ahşap tavan göbeği dışın­da önemli bir süs unsuru yoktur. Malze­me, süsleme ve teknik özellikler bakımından XIX. yüzyıl sonu hususiyetleri göste­rir. Vakfiye kayıtlarında söz konusu edi­len küçük bir kütüphanenin yerini ve içe­risindeki kitapların akıbetini bugün için tesbit etmek zordur. Halk arasında ve ya­yınlarda bu yapı “muvakkithâne” olarak adlandırılmaktadır. Belki bina daha sonra muvakkithâne fonksiyonunu da yerine getirmiştir.