Meng-tseu (Mencius) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MENG-TSEU (İÖ 372-289)

Çinli filozof. Konfüçyüs’ün öğretisini geliştirerek insanlık, doğruluk, uygunluk ve bilgeliğin dört temel erdem olduğu görüşünü savunmuştur.

Meng-tseu ya da Mong-tseu Çhang-Toung Eyaleti sınırları içinde Yen-Tcheou-Fou bölgesinde doğdu, aynı yerde öldü. Aydın ve gelenekçi Çin felsefesine bağlı bir kadın olan annesinin gözetiminde filozof Tse-Sse’den Konfüçyüs ve ondan önceki Çin filozoflarının öğretilerini öğrendi. Sonra bütün çalışmalarını Çin felsefesini öğrenme konusunda yoğunlaştırdı. Kendi düşüncelerini yayma amacıyla bir okul açtı, bir süre prenslerin eğitmeni olarak saray çevresine girdi.

Meng-tseu’nun felsefesi ulus yönetimiyle ahlakın özdeşliği ilkesine dayanır. Ona göre ahlakın ve yönetimin temelini insanlık, doğruluk, uygunluk ve bilgelik gibi dört erdem oluşturur. İnsanlık, kişinin özünü tanımak, onun taşıdığı değerleri kavramak, yeteneklerinin gücünü, sınırlarını bilmek, insanı insan yapan tözün bilincine varmaktır. Doğruluk bütün eylem ve davranışlarında erdemin gerektirdiğini yapmak, herkese eşit işlemde bulunmak, hak denen ölçüden ayrılmamak, duygularının etkisinde kalarak değişik eğilimlere kapılmamaktır. Uygunluk düşüncelerle eylemler arasında denge sağlamak, her türlü aşırılıktan kaçınmak, bütün yurttaşlarla uyum içinde olmak, kendi kendiyle çelişkiye düşmemektir. Bilgelik ise bilgi edinmek, edinilen bilgilerle davranışları düzenlemek, eylemleri yönlendirmek, her türlü bilgisizlikten, tutkudan kaçınmak, bilimin değerine inanmak, bilimsel ölçülere göre iş yapmak, ağırbaşlı, tutarlı, ölçülü ve erdemli olmaktır. Bu dört erdemin ulus yöneticisinde bulunması gerekir. Çünkü yönetim bir bilge işidir, yurttaşlara örnek olmalıdır.

Meng-tseu’nun benimsediği yöntemin biri tümevarım, öteki tümdengelim olmak üzere iki ilkesi vardır. Bütün yargılarda bu iki ilkeye göre davranılır ve eleştirel bir tartışmaya girilir. Başarılı bir tartışmacı, yöntemin iki ilkesini de eş ölçüde uygulamayı bilen, tartıştığı kimseye gerçeği anlatandır. Ancak tartışmada ölçüye uymak, saygı kurallarının dışına çıkmamak gerekir.