Edebi ŞahsiyetlerFelsefe Yazıları

Melih Cevdet Anday Kimdir Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Melih Cevdet Anday. Garipçiler topluluğunun temsilcilerinden, şair, romancı, oyun ve deneme yazarı (13 Mart 1915 İstanbul – 28 Kasım 2002 İstanbul).

1936’da Ankara Gazi Lisesini bitirdi. 1942-1951 arasında bir müddet Ankara’da memurluk yaptıktan sonra İstanbul’a geldi ve Akşam gazetesinde çalışmaya başladı.Tercüman, Büyük Gazete, Tanin ve Cumhuriyet gazetelerinde fıkra yazarlığı, sanat sayfası yöneticiliği yaptı, denemeler yazdı. 1954’te çalışmaya başladığı İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro bölümünde fonetik-diksiyon öğretmenliğinden 1977 yılında emekli oldu. 1964 – 1969 yılları arasında TRT Yönetim Kurulu’nda çalıştı. 1979’da UNESCO Genel Merkezi kültür müşaviri oldu. 1960’ta Nadir Nadi’nin desteğiyle Cumhuriyet’te köşe yazıları yazmaya başladı. Bu gazetedeki yazılarını 1997’ye kadar sürdürdü. Anday, eserlerinde kendi adı haricinde şu müstearları kullanmıştır: Yaşar Tellidede, Niyaz Niyazoğlu, A. Mecdi Velet, M. C. A., H. Mecdi Velet, Yaşar Tellidere, Gani Girgin, Zater, Yaşar Tellioğlu

edebiyat/anday-melih-cevdet” 210″ 164″

İlk şiirini 1936’da Varlık dergisinde yayınlayan Melih Cevdet, liseden arkadaşları olan Orhan Veli ve Oktay Rifat’la birlikte Garip Hareketiyle Türk şiirindeki yenilenmeyi başlatmıştır. Kolları Bağlı Odysseus ile kendine özgü felsefi şiir akımını başlatmış, Garip Akımı`ndan ayrılmıştır. İlk şiirlerinde basit bir söyleyişle, “küçük insan”ın sorunlarını dile getirdi. 1950’li yıllardan sonra gizemlerle dolu kendi iç dünyası ile toplumsal olanı birleştirdi. 1960’ta yazdığı romanı Aylaklar, yozlaşmış bir Osmanlı ailesinin son kuşaklarının Cumhuriyet dönemindeki toplumsal sorumluluktan uzak yaşantısını ve ailenin çöküşünü anlatır; TRT 1970 Sanat ödülleri Yarışması’nda başarı ödülü kazanan Gizli emir (1970) ise, II. Dünya Savaşı’ndan sonraki Türk düşünce ve sanat çevrelerinden görüntülerle siyasi baskıları işler. Melih Cevdet’in ayrıca gezi yazıları (Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan, 1965; Urla yarımadasında bir gezinti, 1972) ve çevirileri de vardır.

1967 İlhan İskender Armağanı aldığı oyun olan Mikadonun Çöpleri’nde oyununda çağımız insanını etkileyen siyasi baskıları, içgüdü ve ahlâk çatışmalarını ele aldı.; Gizli Emir ile 1970 TRT, Buz Sarayı ile 1973 Türk Dil Kurumu Roman; Teknenin Ölümü ile 1976 Yedi-tepe Şiir; Sözcükler ile 1978 Sedat Simavi Edebiyat ödüllerini almıştır.

Eserleri

Şiir

  • Garip (1941, Orhan Veli ve Oktay Rifat’la birlikte)
  • Rahatı Kaçan Ağaç (1946)
  • Telgrafhane (1952)
  • Yanyana (1956)
  • Kolları Bağlı Odysseus (1962)
  • Göçebe Denizin Üstünde (1970)
  • Teknenin Ölümü (1975)
  • Sözcükler (1978, toplu şiirler)
  • Ölümsüzlük Ardında Gılgamış (1981)
  • Tanıdık Dünya (1984)
  • Güneşte (1989)
  • Yağmurun Altında (1995)
  • Yalan
  • Şinanay
  • Tohum
  • Tek Başına

Şiir Çevirileri

  • Annabel Lee – Edgar Allan Poe
  • Atlının Türküsü – Federico Garcia Lorca
  • Ben de – Langston Hughes
  • Bir Zenci Kızın Türküsü – Langston Hughes
  • Çayhane – Ezra Pound
  • Gece. Şehir Uyumuş. – Aleksandr Blok
  • Hürriyet – Paul Éluard
  • Kanun – Wystan Hugh Auden
  • Pan Öldü – Ezra Pound
  • Şiir Sanatı – Paul Verlaine

Roman Çevirisi

  • Buz Sarayı (1973 – Tarjei Vesaas)
  • Babalar ve Oğullar ( 1983- [Turgenyev] )
  • Ölü Canlar (1982- [Gogol] )

Roman

  • Zifaftan Önce (1957 – Murat Tek adıyla)
  • Yağmurlu Sokak (1959 – Murat Tek adıyla)
  • Dullar Çıkmazı (1962 – Murat Tek adıyla)
  • Bir Gecede Üç Erkek (Murat Tek adıyla)
  • Aylaklar (1965)
  • Gizli Emir (1970)
  • İsa’nın Güncesi (1974)
  • Raziye (1975)

Şiir Üzerine Yazılar

  • Anlamın Anlamı
  • Çağlar Geçiyor
  • Şiir Üzerine
  • Şiirin Vazgeçilmez Üç Dönemi
  • Şiirin Anlamı
  • Uzun Şiir – Kısa Şiir
  • Yarın Düşüncesi

Tiyatro Oyunu

  • İçerdekiler (1965)
  • Mikadonun Çöpleri (1967)
  • Yarın Başka Koruda
  • Dikkat Köpek Var
  • Ölüler Konuşmak İster
  • Dört Oyun (1972)
  • Müfettişler (1972)
  • Ölümsüzler (1984)

Deneme

  • Doğu-Batı 1961
  • Gelişen Komedya 1965
  • Yeni Tanrılar, 1974
  • Dilimiz Üstüne Konuşmalar 1975
  • Sosyalist Bir Dünya, 1975
  • Maddecilik ve Ülkücülük, 1977
  • Yasak, 1978
  • Paris Yazıları, 1982
  • İmge Ormanları 1994

Anı

  • Akan Zaman Duran Zaman (1984).

Ödülleri

  • 1970 TRT Roman Armağanı (Gizli Emir ile)
  • 1973 TDK Çeviri Ödülü (Buz Sarayı ile)
  • 1976 Yeditepe Şiir Armağanı (Teknenin Ölümü ile)
  • 1978 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Sözcükler ile)
  • 1981 İş Bankası Büyük Ödülü (Ölümsüzlük Ardında Gılgamış ile)
  • 1984 Enka Sanat Ödülleri (Mansiyon – Ölümsüzler ile)
  • 1991 TÜYAP Onur Ödülü
  • 2000 Aydın Doğan Vakfı Şiir Ödülü

İlgili Makaleler