Mehmet Siyah Kalem Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Fatih Albümleri’nde Mehmet Siyah Kalem adına 64 resimde rastlanmaktadır. Ancak aralarında bir üslup birliği bulunmaması ve Siyah Kalem yazısının değişik karakterlerde yazılmış olması, bu resimlerin değişik ellerden çıktığını, bu adın da daha sonraki tarihlerde yazıldığını akla getirmektedir. Hatta “Siyah Kalem”in bir nakkaşın değil de, “Semt-i Siyah Kalem” denen bir resim üslubunun adı olduğunu ileri süren bir görüş de vardır.

Fatih Albümleri’ndeki Siyah Kalem resimlerinin, boyutları göz önünde tutulduğunda, kitap için hazırlanmadıkları anlaşılmaktadır. Daha büyük rulolardan gelişi güzel kesilerek albümlere yapıştırılmışlardır. Genelde siyah ve gri tonlarıyla çizilmiş bu resimlerde yer yer kırmızı, sarı, mavi, nefti gibi renklerin mat tonları da kullanılmıştır. Konuları bakımından iki gruba ayrılırlar. Birinci grupta insan ve hayvan karışımı dev yaratıklar dans ederken, oynarken, içki içerken, güreşirken, at kaçırırken canlandırılmıştır. Bu figürlerin aslında maske takmış insanlar olduğu sanılmaktadır. İkinci gruptaki resimlerde bozkırdaki göçebelerin günlük yaşamlarından sahneler çok canlı bir anlatımla betimlenmiştir. Siyah Kalem resimlerinin göçebe kökenli, Şamanizm’le ilişkili, Orta Asya ve Çin uygarlıklarının etkisi altındaki bir bozkır kültürü çevresinde yapılmış olduğu sanılmaktadır.

• KAYNAKLAR: F.Edgü, “Siyah Kalem’in Resimleri, Olağanüstü Dünyanın Fantastik Öğelerini Gerçekçi Bir Dille Anlatır”, Milliyet Sanat, (229), 1977; F.Edgü, “Siyah Kalem Üstüne Prof. M.Ş.İpşiroğİu ile Bir Görüşme”, Türkiyemiz, (24), 1978; M.Ş.İpşiroğİu ve S.Eyuboğlu, Fatih Albümii’ne Bir Bakış, 1955; M.Ş.İpşiroğİu, Siyah Qalem, 1976; K.Özsezgin, “Siyah Kalem Sorunu”, Milliyet Sanat, (261), 1978; H.Topi, “Siyah Kalem”, Sanat Dünyamız, (12), 1977.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi