Mehmet Hulusi Akyol Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Mehmet Hulusi Akyol. (1888-1964) Son devir din âlimlerinden.

Yozgat’ta doğdu. Babası Hacı Bekir Ağa. annesi Mevlûde Hanım’dır. İlk öğre­niminden sonra Yozgat İdâdî-i Mülkîsi’nden pekiyi derece ile mezun oldu (1904). Daha sonra Kayseri’ye giderek Hamurculu Osman Hulusi Efendi’nin medrese­sinde Arapça ve dinî ilimleri tahsil ede­rek icazet aldı. Bilgisini ve görgüsünü ar­tırmak maksadıyla İstanbul’a gitti. 1912’de yapılan ruûs imtihanında başa­rı göstererek müderris unvanını aldı ve kayd-ı hayat şartıyla dersiâmlık maa­şına bağlandı. Üç yıl kadar Beyazıt Ca­mii müderrisliği yaptı. Medresetü’l-kudât üçüncü sınıf İmtihanlarını bitirdik­ten sonra, öğrencilerin askere alındığı I. Dünya Savaşı yıllarında tahsilini terkederek askerlik görevini yaptı. 1920’de Yozgat müftülüğüne tayin edildi. Bu yıllarda Yozgat’ta Medrese-i İlmiyye’de müderrislik yaptı. Ayrıca Dârülhilâfe Medresesinde müderrislik ve mü­dür vekilliği görevlerinde bulundu.

İstiklâl Savaşı’na Yozgat’tan katıldı ve burada kurulan Müdâfaa-i Hukuk Ce-miyeti’ne başkanlık etti. Genç bir müf­tü olarak gösterdiği gayret ve faaliyet­leri sonucunda, bölgede üstün hâkimi­yeti olan ve İstanbul hükümetine bağ­lılığı ile tanınan Çapanoğulları ailesiyle arası açıldı. İlk Büyük Millet Meclisi’ne Yozgat mebusu olarak katıldı. Mebus­luk ile başka bir memuriyetin birleşemeyeceğine dair çıkarılan karar üzeri­ne 14 Mart 1921’de mebusluk­tan istifa ederek tekrar Yozgat müftü­lüğüne döndü. Bu görevde iken medre­selerdeki müderrisliğinden başka özel dersler de verdi. Hilâl-i Ahmer, Tenviru İrşâd. Mecruhu Guzâta Yardım gibi ha­yır cemiyetlerinde çalıştı; Emvâl-i Met­ruke Komisyonu âzalığı ve Hey’eti Tefifşiyye reisliği yaptı. 15 Haziran 1950’den itibaren Diyanet İşleri Başkan­lığı Müşavere ve Dinî Eserleri İnceleme Kurulu üye yardımcılığı ve üyeliği görev­lerinde bulundu. Bu görevine devam ederken 12 Ocak 1955’de geçirdi­ği bir trafik kazası sonucu iki ayağından sakat kaldı ve Haziran 1959’da emekli oldu.

Mehmet Hulusi Efendi ömrü boyun­ca halkı irşad ile meşgul olmuş, İstan­bul ve Yozgat’taki müderrisliği sırasın­da birçok talebe yetiştirerek icazetler vermiştir. İleri görüşü, ilmî dirayeti ve fazileti herkes tarafından kabul edile­rek “Büyük Müftü Efendi” diye şöhret bulmuştur. Müşavere ve Dinî Eserleri İnceleme Kurulu üyesi iken, Diyanet İş­leri Başkanlığı’nca kendisine Yakovas’ın İslâmiyet’e karşı tecavüzkâr neşriyatı­na cevap mahiyetinde bir eser yazma görevi verilmişse de daha sonra böyle bir eserin neşrinden vazgeçilmesi üzeri­ne bu çalışması yarım kalmıştır.

Mehmet Hulusi Akyol 22 Kasım 1964’de Yozgat’ta vefat etmiş ve ora­da defnedilmiştir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi