edebiyat/mehmet_emin_yurdakul_

Mehmet Emin Yurdakul (13 Mayıs 1869, İstanbul – 14 Ocak 1944, İstanbul), yılları arasında yaşamış Türk şair, milletvekili. “Türk Şairi”, “Milli Şair” diye anılır.

Türk Milli Edebiyat akımının öncü şairleri arasında yer almıştır. Ulusçu, halkçı görüşleri savunan şiirler yazan Yurdakul, Osmanlı Meclis-i Mebusan’ına ve TBMM II., III., IV., V., VI. Dönemlerine milletvekili olarak katılmıştır.

Beşiktaş Askerî Rüştiyesi’nde ve Mülkiye Mektebinin İdadi kısmında okudu. 1891’de Rüsumat idaresinde memur olarak çalışmaya başladı. Devletin birçok biriminde çalıştı. Son görevi Erzurum valiliğidir. Şarkikaraağaç, Urfa ve istanbul milletvekili oldu. İstanbul’da öldü. Milli edebiyat hareketim hece vezninde yazdığı şiirlerle başlatan isim olarak kabul edilir. Halkın hayatını, halkın diliyle anlatmıştır. Sanatı milli faydayı gözeterek yapmayı tercih etmiştir.

İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesiydi. Şiirleri ile hükümeti eleştirince 1907’de İstanbul’dan uzaklaştırılıp Erzurum’da görevlendirildi; II. Meşrutiyet’in ilanının ardından Trabzon’da gönderildi. II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi ile sonuçlanan 31 Mart Olayı’ndan sonra İstanbul’a çağrıldı; Bahriye Nezareti Müsteşarlığı’na atandı ancak bu görevi istemeyince 1909’da Hicaz, 1910’da Sivas valiliği yaptı. Çalışmasının engellendiği gerekçesiyle 1910 yılında istifa ederek İstanbul’a geri döndü.

Ahmet Ağaoğlu, Dr. Fuat Salih, Ahmet Ferit Beylerle birlikte “Türk kültürü, dili ve sanatının geliştirilmesi amacıyla” kurulan Türk Ocağı adlı örgütün kurucuları arasında yer aldı Örgütün ilk genel başkanı oldu, çıkarılan Türk Yurdu Dergisi’nin sorumluluğunu üstlendi. Ancak henüz dergi çıkmadan İttihat ve Terakki Cemiyeti ile anlaşmazlığa düşünce Erzurum’a vali olarak atandı, 1912’de bu görevde iken emekliye ayrılmak zorunda bırakıldı. İstanbul’a dönüp Türkçülük düşüncesini yaymak üzere yayıncılık yapmaya devam etti.

1913’te Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda Musul milletvekili oldu. Türk Ocakları’nın 1918 tarihli kongresinde Hamdullah Suphi ve Ziya Gökalp gibi isimlerle birlikte örgütün “Hars ve İlim Heyeti” üyeliğine seçildi. 1919 seçimlerine katılan Milli Türk Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı.

İstanbul’un işgalinden sonra Mayıs 1919’da Sultanahmet Meydanı’nda düzenlenen mitingde sarfettiği şu sözleri ünlüdür:

“Demir ve ateş; kardeşler ben bunlarla hiçbir vatan ve ırkın öldüğünü işitmedim. Şerefli bir tarih ve medeniyete, sağlam bir fazilet ve ahlâka, zengin bir şiir ve edebiyata, dinî ve millî ananelere, ırkî ve vatanî hatıralara mâlik olan bir milletin mahvolduğunu tarih göstermiyor…”

1921’de Milli Mücadele’ye katılmak için Anadolu’ya geçti. Antalya, Adana, İzmir yörelerinde dolaşarak halkın ve ordunun manevi gücünü arttırıcı konuşmalar yaptı. TBMM’de önce Şebinkarahisar, sonra da Urfa ve İstanbul milletvekili olarak beş dönem görev yaptı. Milletvekilliğini ölümüne kadar sürdürdü.

Şiir yazmağa Servet-i Fünun Dergisi’nde başlayan Yurdakul bütün şiirlerinde sade bir dil ve hece ölçüsü kullandı; konularını toplum dertlerinden, sosyal-epik hayat sahnelerinden aldı; uyarıcı-öğretici şiirler yazdı. “Türk Şairi”, “Milli Şair” diye anılır. 14 Ocak 1944 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.

Eserleri

* Türkçe şiirler, 1899
* Türk Sazı, 1914
* Ey Türk Uyan, 1914
* Tan Sesleri, 1915
* Zafer Yolunda, 1918
* Aydın Kızları, 1919
* Dante’ye, 1920
* Mustafa Kemal, 1928
* Ankara, 1939
* Cenge Giderken 1886
* Fazilet ve Adalet (1890)
* Ordunun Destanı (The Legend of the Army, 1915)
* Dicle Önünde (In Front of Tigris, 1916)
* İsyan ve Dua (The Uprising and the Prayers, 1918)
* Turan’a Doğru (Towards Turan, 1918)
* Türk’ün Hukuku (The Law of Turk, 1919)
* Kral Corc’a (To King George, 1928)