Edebi Şahsiyetler

Mehmet Akif İnan Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Mehmet Akif İnan (1940-2000) Şair, yazar, eğitimci.

Urfa’da doğdu. Babası, Mirzaali aşire­tinden gümrük memuru Hacı Müslim İnan’dır. Öğrenimine doğduğu şehirde başladı. Liseyi, son sınıfta iken nakledildi­ği Maraşta tamamladıktan sonra Anka­ra Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fa­kültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girdi. Hilâl dergisi ve yayınlarında mü­essese müdürlüğü (1961-i964). Türk Ocaklan’nda önce müze ve kütüphane, ardından merkez müdürlüğü (1964-1969) görevlerinde bulunduğu için üniversite öğrenimi uzun sürdü. 1969-1972 yılları arasında Türk Taşıt İşverenleri Sendikası’nda eğitim uzmanlığı yaptı. Fakülteyi bitirdikten sonra (1972) Uşak İmam – Ha­tip Lisesi, Gazi Eğitim Enstitüsü ve An­kara Fen Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak çalıştı. 1992’de kurulan Eğitimci­ler Birliği Sendikası’nın genel başkanlığı­nı yürüttü. 6 Ocak 2000’de Urfa’da vefat etti.

Şiir yazmaya Urfa’da bulunduğu yıllar­da başlayan İnan. doğup büyüdüğü çev­renin kültürel dokusundan gelen etkiler­le önce klasiktarzda aruz vezniyle ya da halk şiiri tarzında hece vezniyle eserler ortaya koymuş, ilkyazı ve şiirlerini 1957′-den sonra mahallî gazetelerde yayımla­mıştır. Maraş Lisesi’nde Rasim Özdenö-ren. Cahit Zarifoğlu. Erdem Bayazıt ve Alaeddin Özdenören gibi isimlerden olu­şan, Türk edebiyatının en yeni akımları­na açık bir arkadaş grubu içine girmesi onun sanatındaki dönüşümün başlangıcı olmuş, Nuri Pakdil. Necip Fazıl Kısakürek ve Sezai Karakoç gibi edebiyatçıların et­kisiyle yaşadığı gelişim süreci 1969’a ka­dar devam etmiştir. Bu dönemdeki yazı­larının bir kısmı Türk Ruhu, Toprak, Orkun, Oku, Türk Yurdu, Defne, Yaprak, Çağdaş, Filiz, Yeni İstiklâl, Fedai ve Hilâl gibi dergi ve gazetelerde yayım­lanmıştır.

İnan’ın asıl kimliği, 1969’da kurucuları arasında yer aldığı Edebiyat dergisinde­ki çalışmalarıyla ortaya çıkar. Bu dönem­de, divan şiirinin modern şiire kaynak ola­bileceği fikri etrafında geliştirdiği görüş­lerini yazılarıyla dile getirir. Attila İlhan, Turgut Uyar ve Behçet Necatigil gibi isim­lerin de ilgi gösterdiği bu gelişme divan şiirinden yararlanma hareketi olarak bi­linmektedir. Modern Türk şiirine yeni açılımlar kazandırabilmesi için öncelikle eski edebiyatımızın dayandığı medeniyet dünyasıyla yeniden bağlar kurulması ge­rektiğini savunan İnan. bu yönü eksik olanların eserlerinde o dünyadan yarar­lanmanın yüzeysel ve yapay kaldığını iteri sürmüş, kendisi de savunduğu doğrultu­da ürün vermeye çalışmıştır. Hece vezniy­le yazılmış, şekil olarak beyit görünümü taşıyan şiirlerinde divan ve halk şiirinin hayal ve düşünce dünyası ile âhengin-den bazı ses öğelerine rastlanırsa da bu unsurlar aynen alınmamış, o şiir dünyası yeni özlerde ve yeni bir ahenkle sürdü­rülmek istenmiştir. Toplumcu şiir akımla­rının moda olduğu bir dönemde İnan fer­dî duygu atılımlarından yola çıkan, aşk ile ülkünün, iç içe geçtiği bir iç âlem şiiri yaz­mıştır. Zaman zaman günlük sıkıntıların da yansıdığı bu şiirde aşk temasının, kla­sik şairlerde olduğu gibi maddî ve İlâhî anlam boyutlarını beraberce taşıyarak ta-savvufî yoruma açık bir ifade kazandığı görülür.

1969’dan sonra Edebiyattan başka yine kurucularından olduğu Mavera (1976) dergisiyle 1977’den itibaren Yeni Devir, Millî Gazete ve hayatının son dö­neminde Yeni Mesaj gibi gazetelerde günlük fikir ve sanat yazıları yazan İnan, Mehmet Reha, Akif Reha, Müslimoğlu ve Mithat Mirzali gibi takma isimler de kullanmıştır. Şair 1969 öncesi şiirlerini ki­taplarına almamıştır.

İlgili Makaleler