Mehmed Süreyya Bey Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MEHMED SÜREYYA BEY (1845-1909)

Osmanlı, araştırmacı, yazar. Osman-lı döneminde yetişen ünlülerin yaşam-öyküleriyle ilgili çalışmalarıyla tanınmıştır.

İstanbul’da doğdu, 12 Ocak 1909’da aynı kentte öldü. Darü’l-Maarif Rüşdiyesi’ni (ortaokul) bitirdikten sonra özel olarak Arapça ve Farsça öğrendi, Fransızca dersleri aldı. 1863’te Babıâli Tercüme Oda-sı’na girdi. Bir ara Ceride-i Havadis gazetesi yazı kurulunda çalıştı. 1886’da Meclis-i Maarif üyeliğine atandı. Uzun yıllar bu görevde bulundu.

Mehmed Süreyya Bey, Fındıklılı İsmet Bey ve Bursalı Tahir Bey’le birlikte son dönemde yetişmiş en ünlü biyografi araştırmacılarındandır. Sicili- i Osmani adlı çalışması Osmanlı döneminde yetişmiş 20.000’e yakın kişinin kısa yaşamöykülerini veren bir biyografi ansiklopedisidir. Yapıt, özellikle yaşamöyküleri başka yerlerde de bulunabilen önde gelen kişilerin dışındaki binlerce kişi için tek başvuru kaynağıdır. Mehmed Süreyya Bey, yapıtını hazırlarken taradığı yüzlerce yazma ve basma kitabın yanında ve asıl önemlisi bugün büyük bölümü ortadan kalkmış olan İstanbul mezarlıklarını dolaşarak mezartaşlarındaki bilgilerden yararlanmıştır. Bu yönüyle de benzersiz bir çalışma örneği ortaya koymuştur.

Ayrıca, 1831-1875 arasında görev yapan çeşitli kademelerdeki devlet adamlarının atama, azil ve ölüm tarihlerini gösteren Nuhbetü’l-Vekayi adlı yapıtının 1863 yılı sonuna kadar olan bölümü basılmıştır. Bunun dışında İslam ve Osmanlı tarihiyle ilgili yapıtları, sözlük çalışmaları ve Sicill-i Osmani’ye yaptığı ekler, 1916 Cihangir yangınında yok olmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Nuhbetü’l-Vekayi, 1876; Sicill-i Osmani Yahut Tezkire-i Meşahir-i Osmaniye, 4 cilt, 1890-1894.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi