Tarihi Şahsiyetler

Mehmed Memduh Paşa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Mehmed Memduh Paşa (1839-1925) II. Abdülhamid dönemi Dahiliye nâzırı.

İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmed’-dir. Memuriyete başladığında kalemde Memduh, şiirlerinde Faik mahlaslarını kullanmıştır. Literatürde ismi Mehmed Faik Memduh olarak da zikredilmiştir. Babası, aslen Kandiyeli attar Molla Os­man’ın oğlu olup Osmanlı bürokrasisin­de uzun yıllar hizmet eden Mazlum Mus­tafa Fehmi Paşa’dır. Annesi. İzmir’de muhassıl ve rüsumat eminliği görevle­rinde bulunmuş olan Ömer Lutfi Efendi’-nin kızıdır. İlk öğrenimini Beyazıt ve Vali­de rüşdiyelerinde tamamladıktan sonra 1853’te intisap ettiği Hariciye Nezâreti Mektûbî Kalemi’nde edindiği tecrübe ve bilgi yanında özel gayretiyle kendini yetiş­tirdi. Bu arada tercüme yapacak kadar Fransızca öğrendi.

1853-1861 yılları arasında Hariciye Ne­zâreti Mektûbî Kalemi’nde maaşsız staj­yer memur olarak çalışan Mehmed Memduh rütbe-i sâliseye kadar yükseldi. Ba­bası, Bahriye müsteşarlığından padişaha daha yakın olan Hazîne-i Hassa nazırlığı ve valide sultanın kethüdâlığına getirilince muhtemelen onun da desteğiyle 1861 ‘de 15.000 kuruş maaşla Mabeyin Kitâbeti’ne tayin edildi. Bir süre sonra bu göre­vinden alınarak kardeşinin de çalıştığı Âmedî Kalemi’ne nakledildi. Bürokrasi di­line hâkimiyetinden dolayı Encümen-i Mahsûs-ı Vükelâ kararlarını yazma işi de kendisine verildi. Eylül 1872’de Maarif Nezâreti mektupçusu oldu. 1875’te birin­ci sınıf bürokrat olarak sadâret mektupçuluğuna getirildi. Bu görevdeyken devrinin pek çok siyasî ve sosyal olayına yakından şahit oldu. Ayrıca dönemin en önemli siyasî cinayeti olup 15 Haziran 1876’da Mithat Paşa’nın kona­ğındaki Mec!is-i Vükelâ toplantısı sırasın­da meydana gelen Çerkez Hasan Vak’a-sı’nı bizzat yaşadı.