Edebi Şahsiyetler

Mehmed Esad Yesari Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MEHMED ESAD [Yesarî] ( ?-1798)

Türk, hattat. Nestâlik yazıda önce İran üslubunu devam ettirmiş, daha sonra bir Türk nestâliki oluşturma çabasına girişmiştir.

İstanbul’da doğdu, 19 Aralık 1798’de aynı kentte öldü. Vücudunun sağ yanı doğuştan felçli, sol eli de çolak olduğu için yazı yazabileceğine inanılmıyordu. Başvurduğu tanınmış hattat şeyhülislam Veliyyüddin Efendi işlerinin çokluğunu bahane ederek ona öğretmenlik etmedi. Mehmed Esad, Dedezade Mehmed Seyyid Efendi’den (?-l760) ders alarak nestâlik yazı öğrendi ve 1754’te icazet aldı. Ayrıca dönemin başka ünlü hattatlarından Kâtibzade Mehmed Refî ve İsmail Refik Efendi de ona icazetname verdiler. Kısa zamanda hat sanatında ilerleyen Mehmed Esad’ın yazılarını gören şeyhülislam Veliyyüddin Efendi’nin sonraları “Allah onu bizim kibirimizi kırmak için göndermiştir” dediği söylenir.

Mehmed Esad, III. Mustafa zamanında Saray’da yazı öğretmenliğine atandı. Sol eliyle yazdığı için Yesarî (solak) adıyla ünlendi. Saray dışında da isteyenlere yazı yazmayı gösteriyordu. Hattat Sami Efendi, onun evinin, ders verdiği günlerde mürekkepçilerin, kâğıtçıların, kalem satıcılarının ve kalemtıraş-çılarm satış yaptıkları bir pazar haline geldiğini aktarmıştır.

Nestâlik İran’dan gelmiş olduğu için, bu yazıyı yazan her hattat gibi Yesarî de önceleri İran Okulu etkisinde kalmıştı. Ama yaşamının sonlarına doğru yazısında değişiklik olmuş, harflerinde bir küçülme ortaya çıkmıştır. Bu değişiklik onun kendi anlayışına göre bir üslup aradığını gösterir. Yesarî bir Türk nestâlik üslubunun temellerini atmaya başlamışsa da, bu konuda asıl öncü oğlu Yesarîzade Mustafa İzzet olmuştur. Yesarî’ye nestâliki İran hat sanatının en büyük ustası olan İmâd düzeyinde yazdığı için İmâd-ı Rum (Anadolu’nun İmâd’ı) adı verilmiştir.

Müze ve kütüphanelerde sayısız yapıtı vardır. III.  Selim’in isteği üzerine Aynalıkavak Kasrı’nın bir
odasına da Şeyh Galib’in bir kasidesini celî tâlik yazıyla kuşak biçiminde yazmıştır. Öğrencileri arasında oğlu Yesarîzade Mustafa İzzet, Mehmed Emin Bey (1757-1809) ve Sadullah Efendi (1766-1843) en ünlüleridir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi