Mehmed Ali Paşa Camii -Kahire- Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Mehmed Ali Paşa Camii. Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın Kahire’de Osmanlı selâtin camileri planında yaptırdığı cami.

Şehrin bütününe hâkim konumdaki Ka­hire Kalesi’nde (Kal’atülcebel) yer alan ca­minin inşaatına, kuzeybatıda yer alan ha-rim giriş kapısı üzerinde mevcut manzum Osmanlıca kitabesine göre Mehmed Ali Paşa’nın emriyle 1246’da (1830) başlan­mıştır. Mehmed Ali Paşa’nın vefat ettiği 1849 yılına kadar ancak kaba inşaatı tamamlanabilen camide Hidivi, Abbas Hil­mi tarafından mermer kaplamalar, kub­be içlerindeki kalem işleri ve Mehmed Ali Paşa’nın kabrini kuşatan pirinç parmak­lık yaptırılmıştır. 1863’te Hidiv İsmail Pa­şa bakır dökme kapıları yaptırmış, Sul­tan Abdülaziz’in Mısır’ı ziyareti sırasında minberin soluna bir maksure ilâve edil­miştir. Hidİv Tevfik Paşa zamanında 1879’da avlu mermerleri yenilenmiş. kubbe kurşunları değiştirilmiştir. 1931-1939 yıllarında caminin kubbe ve kemer­leri tamir görmüştür.

İstanbul’dan getirtilen Mimar Yûsuf Boşnak başkanlığında bir usta ekibi tara­fından yapımı gerçekleştirilen cami kub­beli bir harimle şadırvanlı bir avludan meydana gelmektedir. Her kenarı 41 m. ölçüsünde olan kare planlı harim, dört fil ayağına oturan 21 m. çapında ve zemin­den 52 m. yüksekliğinde bir merkezî kub­be ile dört yarım kubbe tarafından örtülmüştür. Köşelerde ise dört küçük kubbe bulunmaktadır. Geçişler pandantiflerle sağlanmıştır. Bu merkezî plan şeması ile Mehmed Ali Paşa Camii klasik Osmanlı mimarisinin Mısır’daki önemli temsilci­lerinden biridir. Eksedralara yer verilme­mesi bakımından Fethiye, Elbistan ve Hu­mus ulucamileriyle yakın benzerlik gös­teren cami, mihrap önü bölümünün ya­rım kubbeyle örtülü bir mekân halinde cepheden taşması bakımından bu tip ya­pılar arasında tek örnektir. Merkezî kub­benin oturduğu karenin dışarıya sert bir şekilde yansıtılması ve şişkin yarım kub­beleriyle de Tunus Mehmed Bey ve Hu­mus ulucamilerine benzemektedir.