Medinetü’z Zehra Sarayı-Şehri Tarihçe, Mimari, Hakkında Bilgi

Medînetüzzehrâ. Endülüs’te İslâm mimarisinin önemli bir sarayı ve bu saray çevresinde gelişen şehir.

316 (929) yılında halifeliğini ilân ede­rek İslâm dünyasında Abbasî ve Fâtımîler’den ayrı olarak üçüncü halifeliği kuran III. Abdurrahman’m. cariyelerinden biri­nin ölümü üzerine kendisine kalan mira­sı Frenk ülkelerinde esir olarak bulunan müslümanların azat edilmesi için kullan­mayı düşündüğü, ancak bu ülkelerde herhangi bir müslüman esire rastlanıl­mayınca büyük bir sevgiyle bağlandığı ca­riyesi Zehra’nın, kendi adıyla anılan bir şehir kurmasını rica etmesi üzerine bu saray- şehri inşa ettirdiği rivayet edilmek­tedir. Dönemin devletleri arasındaki si­yasî güç dengesini korumak ve kendisini daha kuvvetli göstermek isteyen III. Abdurrahman’ın en güçlü rakibi Fâtımîler’e nisbet yapmak amacıyla bu şehri inşa ettirdiği de söylenir.

Kurtuba’nın (Cordoba) 8 km. kuzeyba­tısında, Cebelülarûs (Sierra Morena) dağı­nın güney eteklerinde kurulan Medîne-tüzzehrâ’nın inşasına 1 Muharrem 325 tarihinde (19 Kasım 936) başlanmıştır. III. Abdurrahman’m oğlu II. Hakem’in gö­zetiminde devam eden inşaatın baş mi­marı Mesleme b. Abdullah idi. Halifenin 6.250.000 dinar olduğu anlaşılan vergi gelirlerinin üçte birini buraya harcadığı, hiçbir masraftan kaçınmadığı ve dönemin bütün imkânlarını seferber ettiği, inşaat sırasında her gün 10.000 işçi, 1500 yük hayvanı çalıştırıldığı ve yine her gün 6000 taş yontularak inşaata devam edildiği be­lirtilmektedir.

Şerif el-İdrîsî’ye göre üç kademe halin­de inşa edilen şehrin üst kısmında III. Abdurrahrnan’ın sarayı, harem dairesi ve kale, orta kısmında bahçe ve yeşil alanlar, en alt kısmında ise Büyük Cami ile köle ve hizmetçilere mahsus evler bulunuyor, şehrin üst kısmının tabanı orta şehrin, bunun da tabanı aşağı şehrin çatıları dü­zeyine düşüyordu. Medînetüzzehrâ, kuzeyden gü­neye 750 m. ve doğudan batıya 1500 metrelik dikdörtgen bir alan üzerinde ku­rulmuş olup doğu, batı ve güney tarafları kalelerle güçlendirilmiş çift bir surla çev­rilmiş, kuzeyi topografık sebeplerle boş bırakılmıştı.