Edebi Şahsiyetler

Meali Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

Meâlî (ö. 942/1535-36} Divan şairi.

895 (1490) yılında doğduğu tahmin edilmektedir. II. Bayezid dönemi âlim ve kadılarından Mustafa b. Evhadüddin Yarhisarî’nin oğludur. Asıl adı Mehmed olup İstanbul kadısı olan babasına nisbetle Yarhisarîoğlu. köse olduğu için de Köse Meâlî lakabıyla tanındı. Anne tarafından Fenârî ailesine mensup olan Meâlî iyi bir öğrenim gördü. Gerek ilmî kapasitesi ge­rekse ailesinin konumu sebebiyle iyi bir göreve tayin edilmesi beklendiği halde hezliyyâta düşkünlüğü ve gençliğinde toplumun ayak takımıyla düşüp kalkması yüzünden hak ettiği yerlere gelemedi ve bazı kasaba kadılıklarıyla yetinmek mec­buriyetinde kaldı. Mülâzemetinden son­ra müderris olmak istediyse de yine ahlâ­kî zaafları dolayısıyla bu göreve tayin edil­medi. Mihalıç, Kepsutve Fırt’ta kadılık yaptı. Denizli kadılığı talebi de aynı sebep­ten geri çevrildi. Sofya ve Filibe kadılıkla­rının ardından, şehzadeliğinden tanıdığı Kanunî Sultan Süleyman tahta çıkınca ha­yatı boyunca uhdesinde kalmak üzere Gelibolu kadılığına tayin edildi. Bolayır tevli­yetinin de eklendiği bu görevde on yıl ka­dar rahat bir ömür sürdükten sonra Ge­libolu’da vefat etti ve oraya gömüldü.

Uzun burunlu, zayıf ve köse olduğu için kaynaklarda Meâlî’nin fizikî görüntüsü hakkında ayrıntılı bilgi verilmekte, güleç yüzlü, şirin sözlü, şakacı ve alıngan oldu­ğu belirtilmekte, hafifmeşrepliğinin ve kendisini görenlerin gülmeden edeme­dikleri garip görünüşünün mesleğinde yükselememesinde rolü olduğu kaydedilmektedir. Şairin meslekî bakımdan ilerle-yememesine sebep olan bir diğer husus şiirlerinde hezle ve müstehcenliğe devrin anlayışını zorlayacak ölçüler içinde yer vermiş olmasıdır. Meâlî müstehcenlik sı­nırını zorladığı, hatta zaman zaman aştığı için özel hayatında da sıkıntı çekmiştir. Kaynaklarda bu durumla ilgili olarak çe­şitli anekdotlar nakledilir.