Max Black Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BLACK, Max (1909 – 27 Ağustos 1988)

ABD’li düşünür. Felsefede konuşulan dilin mantıksal çözümlemesine önem vermiştir.

Sovyetler Birliği’ndeki Baku’da doğdu, Cambridge Üniversitesi’nde matematik öğrenimi yaptıktan sonra Göttingen’de felsefe araştırma bursu kazandı. Bir süre sonra Londra Üniversitesi’ne döndü ve doktora çalışmasını bitirdi. Akademik yaşama İngiltere’den ayrılıncaya değin sürdürdüğü, Eğitim Fakültesinde okutmanlık göreviyle girdi. 1940’ta ABD’ye gitti. Sekiz yıl sonra da bu ülkenin uyruğuna girdi. Önce Illinois’de, sonra da profesör olduğu Cornell Üniversitesi’nde ders verdi. 1958’de Amerikan Felsefe Kurumu’nun Doğu Bölümü başkanlığına getirildi.

İngiltere’de bulunduğu sürede Cambridge Okulu’na bağlı Moore’un kurduğu ve sağduyunun tek ölçüt olduğunu savunan yeni gerçekçi öğretiyi benimsedi. Öte yandan Wittgenstein’in etkisi altında kalarak dilci felsefe (Linguistic philosophy) yöntemine bağlandı. Black’e göre felsefe, konuşulan dilin mantıksal bir çözümlemesidir.

Black’in yazılarında ele aldığı konular Wittgenstein’in çözüm aradığı sorunlarla yakından ilişkilidir. Bunların başında anlam sorunu gelir. O da, birçok yerde Wittgenstein’ın yaptığı gibi, çıkış noktası olarak anlam açıklaştırmalarından (elucidation) yola çıkar. Anlam açıklaştırmaları temelde anlamın ne olduğunun bir genel açıklamasını gerektirecektir. Bu ise Black’e göre geleneksel kanının tersine altından kalkılamayacak ölçüde karmaşık bir sorun değildir. Anlam ancak bir sözcük ya da önermenin anlamı olarak sözkonusu olabilir. Bu da kendi başına varlık taşıyan bir nesne olarak görülemez. Anlamı nesneleş-tirerek yorumlamak yerine Wittgenstein’ın belittiği gibi, sözcüklerden geçerli önermeler kurmada izlenen kurallar olarak değerlendirmek gerekir. Bu durumda, anlamları açıklamak diye bir sorun yoktur. Sorun dil kurallarını ortaya çıkarmaktadır. Bir önermeyi “anlamlı” yapan kurallar, bu önermenin belirli koşullarda hangi önkabullerle üretildiğinin ortaya konmasıyla belirginleştirilebilir.

Black’ın çalışmaları arasında Wittgenstein, Frege, Russell, Dewey, Carnap, Whorf ve Tarski gibi çağdaş filozofların görüşlerinin değerlendirmeleri de bulunmaktadır.

•    YAPITLAR (başlıca): Philosophical Analysis, 1950; (“Felsefe Çözümlemeleri”), Philosophy in America., 1954, (“Amerika’da Felsefe”), The lmportance of Language, 1962, (“Dil’in Önemi”), Critical Thinking, 1946, (“Eleştirel Düşünce”), Language and Philosopy, 1949, (“Dil ve Felsefe”), Problems of Analysis, 1954, (“Çözümleme Sorunları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi