Sosyoloji
Martin Heidegger – Nedir Bu Felsefe
Martin Heidegger – Nedir
Bu Felsefe
Bu Felsefe
…Heidegger (…) varolan ya da varlık nedir
sorusuna henüz bir yanıt verilemediğini söyler ve bu soruyu, varlık teriminin
ne anlama geldiğine, yani varolma tarzlarına ilişkin soruyu yeniden sorarak ve
varlık anlayışının ufku olan zamanı ölçü alarak yanıtlamaya kalkışır.
sorusuna henüz bir yanıt verilemediğini söyler ve bu soruyu, varlık teriminin
ne anlama geldiğine, yani varolma tarzlarına ilişkin soruyu yeniden sorarak ve
varlık anlayışının ufku olan zamanı ölçü alarak yanıtlamaya kalkışır.
Ona göre daha önceki filozoflar varlık nedir
sorusunu sormamışlar ve varlık ile varolan arasındaki ayrımı görmemişlerdir.
sorusunu sormamışlar ve varlık ile varolan arasındaki ayrımı görmemişlerdir.
Jean Beaufret’e 1956’da yazdığı mektubunda
Heidegger düşünmeyi varlığın düşünmesi olarak belirler.
Heidegger düşünmeyi varlığın düşünmesi olarak belirler.
Varlık, varolanda varolan bir özellik
değildir.
değildir.
Varlık, varlığın kendisidir.
Varlığın tanrı ya da bir dünya nedeni
olmadığını söyler.
olmadığını söyler.
Dil, insanın içinde oturduğu varlığın evidir
ve düşünürlerle şairler bu konaklamanın bekçileridir.
ve düşünürlerle şairler bu konaklamanın bekçileridir.
İnsan (…) ancak dile uyarak konuşur, bu uyma
da duymadır.
da duymadır.
…sessizliğin talimatına ait olarak duymadır,
dinlemektir.
dinlemektir.
Doğruluğun özü (…) varolanın açığa
çıkarılmasıyla ilgilidir.
çıkarılmasıyla ilgilidir.
Heidegger’de sanat, güzellikten çok
doğrulukla ilgilidir.
doğrulukla ilgilidir.
Sanat, varolanın doğruluğunun kendisini
yapılaştırmasıdır.
yapılaştırmasıdır.
Varolanın doğruluğunun kendini
yapılaştırması sanatın özünü belirler.
yapılaştırması sanatın özünü belirler.
Nedir
Bu Felsefe?
Bu Felsefe?
Duyguların (…) felsefede yeri yoktur.
Duygular (…) irrational bir şeydir.
Buna karşın felsefe sadece rational bir şey
değil, ayrıca rationun asıl yöneticisidir.
değil, ayrıca rationun asıl yöneticisidir.
Hem felsefe hem de soru sorma tarzımız:
nedir bu? …kökleri açısından Yunanca kalacaklardır.
nedir bu? …kökleri açısından Yunanca kalacaklardır.
Nedir bu – felsefe? Sorusunu sırf sormakla
kalmayıp, anlamını da düşünür düşünmez, bu kökene geri çağrılırız…
kalmayıp, anlamını da düşünür düşünmez, bu kökene geri çağrılırız…
Yunanca philosophia sözcüğü, philosophos
sözcüğünden gelir.
sözcüğünden gelir.
Philosophos sözcüğünü Herakleitos’un
oluşturduğu varsayılır. Bu şu demektir: Herakleitos için henüz philosophia
yoktur.
oluşturduğu varsayılır. Bu şu demektir: Herakleitos için henüz philosophia
yoktur.
…bir, biricik olan (…) Sophon, şunu söyler:
varolanların hepsi, varlık içindedir.
varolanların hepsi, varlık içindedir.
Varlık, varolandır.
Bir araya toplanmış
Varolan olarak varlık, varolanı bir araya
toplar. Varlık, bir araya topla(n)madır / Logos.
toplar. Varlık, bir araya topla(n)madır / Logos.
Varolan, olan şeydir.
Philein, sophon’a varmaya doğru özel bir
çaba olduğundan, philein to sophon, philosophia’ya dönüşür. Philosophia’nın
çabası, Eros tarafından belirlenir.
çaba olduğundan, philein to sophon, philosophia’ya dönüşür. Philosophia’nın
çabası, Eros tarafından belirlenir.
Herakleitos ve Parmenides henüz filozof
değillerdi. Neden değillerdi? Çünkü onlar, daha büyük düşünürlerdi. Burada
“daha büyük” (…) düşünmenin bir başka boyutuna işaret eder.
değillerdi. Neden değillerdi? Çünkü onlar, daha büyük düşünürlerdi. Burada
“daha büyük” (…) düşünmenin bir başka boyutuna işaret eder.
…onlar logos ile yani Hen panta (bir ve her
şey) ile henüz uyum içindeydiler. Sofistik tarafından hazırlanmış olarak
felsefeye doğru adım ilkin Sokrates ve Platon tarafından atıldı.
şey) ile henüz uyum içindeydiler. Sofistik tarafından hazırlanmış olarak
felsefeye doğru adım ilkin Sokrates ve Platon tarafından atıldı.
Felsefe, varolan olarak varolanın ne
olduğunu arar.
olduğunu arar.
Varolanın varolmaklığı nedir? Varolanın
varlığı, varolmaklıkta yatar. Ama bunu Platon idea olarak Aristoteles ise
energia olarak belirler.
varlığı, varolmaklıkta yatar. Ama bunu Platon idea olarak Aristoteles ise
energia olarak belirler.
Aristoteles felsefesinin özünü nasıl
tanımlıyor: episteme sözcüğü sıfatlaştırılmış fiil sözcüğü epistemenos’tan
gelmektedir. Bir şey için yetkili ve yetenekli/gönderilmiş olan insan böyle
adlandırılır.
tanımlıyor: episteme sözcüğü sıfatlaştırılmış fiil sözcüğü epistemenos’tan
gelmektedir. Bir şey için yetkili ve yetenekli/gönderilmiş olan insan böyle
adlandırılır.
Felsefenin görmeye çalıştığı şey nedir?
İlk temel ve nedenler, yani varlığın ilk
temel ve nedenleri…
temel ve nedenleri…
…kendini bize varolanın varlığı olarak
aktarmış olan şeyle konuşmayla felsefenin ne olduğu sorusunun yanıtını buluruz.
aktarmış olan şeyle konuşmayla felsefenin ne olduğu sorusunun yanıtını buluruz.
Varolanın varlığına karşılık olarak konuşma,
felsefedir.
felsefedir.
Philosophia, varolanın varlığının bize
seslenmesine dikkat ederek konuşan özel bir karşılık olan konuşmadır.
seslenmesine dikkat ederek konuşan özel bir karşılık olan konuşmadır.
Hayret etmek, felsefenin bundan başka egemen
bir başlangıcı yoktur.
bir başlangıcı yoktur.
Hayret etmek, pathos olarak felsefenin
arkhesidir.
arkhesidir.
Arkhe
Bir şeyin nereden başladığını dile getirir.
Ama bu nereden, ondan yola çıkılırken geride bırakılmaz, aksine arkhe arkhein
fiilinin dile getirdiği şeye, egemen şeye dönüşür. Hayret etme pathos’u öyle
basit olarak felsefenin başlangıcında durmaz, örneğin elleri yıkamanın cerrahi
operasyondan önce olması gibi. Hayret etmek, felsefeyi taşır ve ona baştan sona
egemendir.
Ama bu nereden, ondan yola çıkılırken geride bırakılmaz, aksine arkhe arkhein
fiilinin dile getirdiği şeye, egemen şeye dönüşür. Hayret etme pathos’u öyle
basit olarak felsefenin başlangıcında durmaz, örneğin elleri yıkamanın cerrahi
operasyondan önce olması gibi. Hayret etmek, felsefeyi taşır ve ona baştan sona
egemendir.
Dilin özü kendini Eski Yunanlılara logos
olarak gösterir.
olarak gösterir.
…felsefenin ne olduğunu hiçbir zaman
gerçekten bilemeyiz.
gerçekten bilemeyiz.
Varolan varlık, çok çeşitli görünmektedir.
—
Türkçeleştiren: Ali Irgat
Afa Yayınları
Mayıs 1995