Marius Petipa Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PETIPA, Marius (1818-1910)

Fransız, dansçı ve koreograf. Klasik Rus Bale Okulu’nun dünya çapında tanınmasına katkıda bulunanların en önemlisidir.

11′ ya da 24 Mart 1818’de Marsilya’da doğdu, 2 Haziran ya da 14 Temmuz 1910’da Kırım’da Gurzuf’ta öldü. Babası JeanAntoine Petipa(1796-1855), bale dünyasının tanınmış adlarındandı. Brüksel’de bale ustası olarak bulunduğu yıllarda, Marius’a ilk bale derslerini verdi. Marîus, ilk kez 1831’de bu kentte sahneye çıktı. 1838’de Nantes’da başdansçı oldu ve ilk koreografilerini yaptı. 1839’da bir ABD turnesinden sonra G.Vestris ile çalıştı. Bordeaux, Madrid ve Paris’teki çalışmalarının ardından 1847’de St.Petersburg’a (bugün Leningrad) gitti. Çarlık Tiyatrosu’nda dansçı olarak beğeni kazandı. Koreografi çalışmalarının yanı sıra, o dönemdeki bale ustası J.Perrot’nun yardımcılığım üstlendi. 1862’de kendisi bale ustası oldu ve 1903’te emekliye ayrılana değin bu görevi sürdürdü. Kardeşi Lucien de (1815-1898), romantik balenin önemli erkek dansçılarından biriydi. Petipa’nın balerin olan ilk eşi Maria Surovşçikova’ dan (1836-1882) doğan kızı Maria Mariusovna da (1857-1930) aynı alanda ün kazanmıştı.

Petipa, klasik Rus balesini geliştiren ve doruğuna çıkaran sanatçıların başında yer alır. Avrupa ülkelerinden getirttiği dansçılardan ve kendi deneyimlerinden yararlanarak, geleneksel Rus balesine, Fransız balesinin inceliğini ve İtalyan balesindeki mim özelliklerini eklemiştir. Bunu klasik bale tekniğinde ustalığı yücelten bir anlayışla birleştirerek, uzun yıllar üstünlüğünü koruyan klasik Rus Bale Okulu’nu ortaya çıkarmıştır. Uç dört perdelik uzun bale gösterilerini ilk düzenleyen de Petipa’dır. İlk önemli koreografisi Firavunun Kızı’dır. Çaykovski’nin besteleri olan Uyuyan Güzel ve Kuğu Gölü ile, A.Glazu-nov’un Raymonda’sı için yaptığı koreografiler, klasik balenin en önemli yapıtlarından sayılır. Yeniden düzenlediği Giselle ve Coppelia da tanınmış çalışmala-rındandır. Petipa, koreografilerinde kalabalık sahnelere olduğu kadar, kadın dansçıların ustalığını ortaya çıkartacak ikili danslara da yer vermiş, uzun balelerde ilgiyi canlı tutacak sahne efektleri kullanmıştır. Ancak, onun geliştirdiği bu bale anlayışı, özellikle son dönemlerinde kısıtlayıcı ve eski bulunmaya başlanıp eleştirilmişse de önemini hiçbir zaman bütünüyle yitirmemiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Koreografi: Paquita, 1847, müz. E.Delderez; Giselle, 1860, müz. A.Adam; Firavun’un Kızı, 1862, müz. C.Pugni; Don Kişot, 1869, müz. L.Minkus; Coppelia, 1884, müz. Delibes; Uyuyan Güzel, 1890, müz. Çaykovski; Kuğu Gölü (L.İvanov ile), 1895, müz. Çaykovski; Raymonda, 1898, müz. Glazunov; Mevsimler, 1900, müz. Glazunov; Les million d’arlequin, 1900, müz. R.Drigo, (“Ariequin’in Milyonları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi