Mardin Mimarisi, Tarihi Eserleri -Hamamları- Hakkında Bilgi

Mardin’de Artuklu devrin­den kalmış Anadolu’nun en eski hamam­larını bulmak mümkündür. Emînüddin Külliyesi içindeki Mâristan Hamamı, XII. yüzyılın ilk çeyreğinde haçvari planlı sıcak­lık kısmıyla dikkati çekmektedir. Şehir­deki ilk Türk hamamı olan yapıdan yalnız­ca soyunmalık bölümü kalmıştır. XII. yüzyılın son çeyreğinde yapılan Radviyye (Sa-vurkapı) Hamamı’nda soyunmalık dar, uzun bir şekil göstermesine karşılık sı­caklık ortada kubbeli, dört yanda beşik tonozlu, dört eyvanlı ve dört kubbeli kö­şe hücresiyle şekillenmiştir. XIII. yüzyılın ikinci yarısına ait Yenikapı Hamamı’nın soyunmalığı değişik bir plan şeması gös­terir; bugün bir kısmı ayakta olan yapıda eyvanın üç yönden birleştirilmesiyle olu­şan soyunmalık beşik tonozlu ılıklığa bağ­lanır. Buradan yine dört eyvanlı ve dört köşede tromplu kubbeli odaların yer al­dığı sıcaklığa geçilir. XIV. yüzyılın ilk yan­sına ait Mardin Ulucamii Hamamf nda yüksek kasnaklı tromplu kubbeyle örtü­lü soyunmalıktan kuzeydeki dar kapıyla kare planlı ve kubbeli bir ara mekâna ge­çilir. Buradan doğudaki beşik tonoz ör­tülü ılıklığa ve ardından sıcaklığa ulaşılır. Sıcaklık ortada kubbeli, dört yönde tonoz örtülü dört eyvan ve köşelerde kubbeli dört halvet hücresine sahiptir. Türk devri öncesi temellere dayandığı sanılan Emîr Hamamf nın inşası hakkında bilgi yoktur. Yan yana iki kubbeli yapı yıldız biçimi açılma gösteren bir mimari anlayışa sa­hiptir. Kaynaklarda bahsedilen Kâsımiye Hamamı/Alaca Hamam ve Keçeci Hama­mı hakkında bilgi bulunmamaktadır.