Marcelo Caetano Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
CAETANO, Marcello Jose (1906 – 26 Ekim 1980)
Portekizli devlet adamı. Salazar’dan sonra 1968-1974 arasında başbakanlık yapmıştır.
17 Ağustos 1906’ds Lizbon’da doğdu. Orta halli bir ailedendi. Hukuk öğrenimi gördü. “Integralistas” denilen aşırı sağcı bir topluluğa katıldı, idare hukuku uzmanı olarak maliye bakanlığına girdi. O dönemde maliye bakanı olan Salazar’ın dikkatini çekerek 1929’dan sonra onun danışmanlığına getirildi.
Salazar 1932’de başbakan olunca, Caetano Yeni Portekiz Devleti’nin (Estado Novo) temelini oluşturacak olan “korporatif” 1933 Anayasası’nm hazırlanmasında yardımcı oldu. 1944-1949 arasında sömürgeler bakanı, 1955-1959 arasında başbakan yardımcısı olarak görev yaptı. 1947-1949 arasında da Salazar yanlısı Uniao Nacional’in (Ulusal Birlik) başkanlığını yapan Caetano, 1959’da hükümetteki görevinden ayrıldı, Lizbon Üniversitesi rektörü oldu. 1962’de üniversiteye polisin müdahalesi üzerine rektörlükten istifa etti ancak ders vermeyi sürdürdü.
Eylül 1968’de Salazar’ın hastalanması üzerine hükümeti kurma görevi Caetano’ya verildi. Kısıtlı bir demokratikleşme hareketine girişen Caetano, temel olarak Salazar rejiminin özelliklerini korudu.
Caetano, sürgünde bulunan muhalefet lideri Mario Soares’in yurda dönmesine ve 1969’da serbest bir seçimin yapılmasına izin verdi. Bu, 43 yıl içindeki tek seçim olduğu için önem taşıyordu. Muhalefet partilerinin de seçime katılmasına izin verildi. Ancak Uniao Nacional’in yürüttüğü bir kampanya sonucu bu birlik Ulusal Meclis’te çoğunluğu alınca diğer partiler kapatıldı. 2 Aralık 1970’te Başbakan Caetano sömürgelere özerklik tanıyan, ancak bağımsızlıklarına izin vermeyen bir anayasa değişikliği programı açıkladı: 1971’de Ulusal Meclis’in yetkilerini artıran anayasal düzenlemeden sonra, sömürgelere özerklik tanındı. Basma konulan sansür büyük ölçüde kaldırıldı, dinsel özgürlükler genişletildi. 25 Temmuz 1972’de devlet başkanlığına üçüncü kez getirilen Thomâz döneminde hükümetteki liberal bakanlar tasfiye edildi. Bu Caetano’nun bir muhalefet partisi kurulması çabalarını sona erdirdi. Ekim 1973 seçimlerinde tüm sandalyeleri hükümet partisi Acçao Nacıonal Popular-ANP (daha önceki adı Ulusal Birlik) aldı.
Bu arada, bağımsızlıklarını isteyen sömürgelere karşı sürdürülen savaşlar, bütçenin yarısına mal olmuş, fiyat artışları % 20’yi bulmuştu. Caetano ile ordu komutanları arasında sömürgeler konusunda bir çatışma vardı. General Spinola sömürge siyasetine doğrudan karşı olduğunu açıkladı. Kendilerine Movi-mento das Forças Armadas (Silahlı Güçler Hareketi) adını veren subaylar 25 Nisan 1974’te kansız bir darbeyle sivil diktatörlüğe son verdiler. Caetano, devlet başkanıyla birlikte Madera’ya sürüldü. Bir süre sonra da Brezilya’ya sığındı. 1974 Haziranı’nda Rio de Janeiro Üniversitesi Karşılaştırmalı Hukuk Enstitüsü’ne müdür olarak atandı.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi