Mansur (Abbasi halifesi) Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

MANSUR ( ? -775)

Abbasi halifesi. Abbasi egemenliğini güçlendirmiş, Bağdat kentini kurmuştur.

Ebu Cafer el-Mansur’un doğum yeri ve tarihi belli değildir. Mekke yakınında Bî’r Meymûn denen yerde öldü. Hz. Muhammed’in amcası Abbas’ın dördüncü kuşaktan torunudur. Babası Muhammed, ilk Abbasi Halifesi Ebu’l-Abbas es-Seffah’ın kardeşiydi. Kimi kaynaklarda Mansur’la Seffah kardeş olarak gösterilir.Yetişmesi konusunda da bilgi yoktur. Küçük yaşlarda iken hileciliği ve çıkarlarını kollamadaki becerisinden ötürü ailesince kendisine “Miklas” (o dönemin çok ünlü bir hırsızı) denildiği, bilime düşkün olduğu, eğlencelerden uzak kaldığı bilinmektedir.

Mansur, halifelik kurumu konusunda bir yüzyıldan fazladır süren mücadelenin Emeviler’le olan son aşamasında önemli rol oynadı. Amcaları İbrahim ve Ebu’l-Abbas es-Seffah’ın Emevi ailesine karşı savaşlarında görev aldı. Emevi Halifesi II.Mervan’ın yandaşı olan İbn Hübeyrâ’nın savunduğu Vâsıt Kalesi’ni kuşatan birliklere komuta etti. Abbasi halifeliğinin kuruluş yıllarında Ebu’l-Abbas es-Seffah tarafından Doğu eyaletlerinin yönetimine gönderildi. Bu bölgelerde, Abbasi egemenliğine başkaldıranlarla uğraştı.
Seffah’ın siyasetini uygulayarak kan dökmekten çekinmedi. 754’te hacca gitti. Dönüşünde Seffah’m öldüğünü ve Abbasi ailesinin ileri gelenlerince halife adayı seçildiğini öğrendi. O yılın Haziran ayında halife oldu. İlk tepki, amcası Abdullah b.Ali’den geldi. Devletin kuruluşunda ve özellikle Emeviler’le olan mücadelelerdeki katkısı tartışmasız olan Abdullah b.Ali ile doğrudan savaşmayı göze alamayan Mansur, bu görevi Ebu Müslim Horasani’ye verdi. Abdullah b.Ali, Nusaybin yakınlarındaki savaşı yitirince Basra’ ya kaçtı. Burada yakalanarak tutuklandı. Mansur, onu öldürmekten çekindiği için, hapsedildiği binayı çökerterek hileyle öldürttü. Ancak Abdullah b.Ali’ den ele geçirilen Suriye hâzinelerinin kendisine gönderilmesini isteyince Ebu Müslim’le araları açıldı. Ebu Müslim, Suriye’den ayrılarak Horasan’a gitti ve Abbasiler’in hizmetinden çıktığım duyurdu. Bu durumun, devlet için büyük bir tehlike oluşturacağını sezen Mansur, üst üste elçiler göndererek Ebu Müs-Iim’infgönlünü almaya ve Irak’a dönmesini sağlamaya çalıştı. Halifenin içtenliğine inanarak Haşimiye’ye gelen Ebu Müslim, resmi kabul sırasında öldürüldü. Abbasi egemenliğinin kuruluşunda büyük rol oynayan Ebu Müslim’in acıklı sonu, Mansur’a karşı genel bir güvensizlik duygusu uyandırdı. Bunun bir sonucu olarak da ülkenin her tarafında bir dizi ayaklanma ortaya çıktı.