Manne Siegbahn Kimdir, Hayatı, Çalışmaları, Hakkında Bilgi

Oğlu Kai Manne Börje Siegbahn (1918) da özellikle alfa, beta ve gamma ışınlarının spektroskopisine ilişkin çalışmalarıyla tanınmış bir fizikçidir. 1954’ten bu yana (1985) Uppsala Üniversitesi’nde fizik profesörü olan K.M.B. Siegbahn, 1981 Nobel Fizik Ödülü’nü ABD’li fizikçiler Nicolaes Boember-gen ve Arthur Schlewlow ile bölüşmüştür.

X ışınları üzerindeki araştırmalarına 1912’de başlayan Siegbahn’ın bu alana ilk katkısı, deney aygıtlarında üstün gelişmeler sağlayarak, çok yüksek duyarlıklı ölçümlere ulaşmasıdır. Geliştirdiği aygıtlarla, sodyumdan uranyuma dek tüm elementlerin X ışını tayflarını en ince ayrıntılarına varıncaya değin belirleyip, daha önce Barkla’nm saptamış olduğu K ve L serilerinde yeni çizgiler bulunduğunu gösterdi, ayrıca 1916’da yeni M ve N serilerini buldu. Bohr’un atom modeliyle birleştirildiğinde çeşitli yörüngelerdeki elektron sayılarının belirlenmesine yol açan bu bulgular, atomun yapısına ilişkin önemli ipuçlarıydı. Siegbahn’ın bulgularıyla, K tabakasında 2, L tabakasında 3 grup halinde 8, M tabakasında ise 5 grup halinde 18 elektron bulunduğu anlaşıldı. 1924’te iki yardımcısıyla birlikte, X ışınlarının cam prizmada tıpkı ışık gibi kırıldığını belirleyerek, yıllardır sürüp giden dalga-parçacık tartışmasının noktalanmasına önemli katkıda bulunan Siegbahn, cam üzerinde çok sık çizgili kırınım ağlarıyla gerçekleştirdiği deneylerle, morötesine yakın dalgaboylarındaki X ışınlarının özelliklerini ilk kez inceledi; ayrıca, bu tür kırınım ağlarının yapılabilmesi için özel bir cam çizme makinesi geliştirdi. Nobel Fizik Enstitüsü’nün yöneticiliğini üstlendikten sonra ülkesinde çekirdek fiziği araştırmalarının öncüsü olan Siegbahn’ın denetimindeki araştırmalar, İsveç’e 1200 kV’luk bir hızlandırıcı ile 44 MeV’luk bir siklotron kazandırmıştır.

• YAPITLAR (başlıca): Spektroskopie der röntgenstrahlen, 1923, (“X Işınları Spektroskopisi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi