Manisa Mimari, Tarihi Eserleri -Mescidler, Camileri- Hakkında Bilgi

Manisa’da Saruhanlılar dö­neminin en eski yapısı olan İlyas Bey Mes­cidi, kitabesinden anlaşıldığına göre 764 yılı Cemâziyelevvel başlarında (Şubat 1363 ortaları) yapılmıştır. Sur içindeki Hacet Mescidi de Saru­hanlılar dönemine aittir. Kare planlı ya­pının üzerini geçişleri Türk üçgenleriyle sağlanmış bir kubbenin örttüğü anlaşı­lır. Hâki Baba Mescidi’nin beden duvarlarıyla minaresi tamamen yenilenmiştir. Gülgûn Hatun Hamamı’nın yanındaki mescid de yıkılarak yerine yeni bir cami yapılmıştır. Ortadan kalkan Kirdeci Mes­cidi, Manisa Müzesi’ndeki kitabesine gö­re 795’te (1393) İbrâhimoğlu İsmail ta­rafından yaptırılmıştır. Saruhanlılar devri­ne ait Gûrhâne Mescidi’nin yeri ve yapım tarihi bilinmemektedir. Manisa’da Os­manlı dönemine ait tarihi bilinen en eski mescid Göktaşlı Mescidi’dir. 899’da (1493-94) inşa edilen yapı 1040’ta (1630-31) cami haline getirilmiştir. Kare planlı yapı sekizgen kasnaklı. alaturka kiremit kaplı basık bir kubbe ile örtülüdür. Yüksek kürsülü minaresi batı cephesine biti­şiktir. İbrahim Çelebi’nin yaptırdığı mescid ve medrese cümle kapısı üzerindeki ki­tabeye göre 956 (1549) tarihlidir. Molla Şaban Ca­mii ve Mektebi XVI. yüzyıla aittir. Cami 1964’te yıktırılmıştır, mektep ise harap durumdadır. Yapı dikdörtgen planlı olup kare planlı iki odacığın üzerini sekizgen kasnaklı ve tromplu birer kubbe örter. İn­şa tarihi bilinmeyen Taşçılar Mescidi se­kizgen kasnaklı, pandantifli yayvan bir kubbeyle Örtülü, kare planlı bir yapıdır. Ayn Ali Mescidi üç kubbeli son cemaat yeri, sekizgen kasnaklı tek kubbeli nari­ni iyle taş ve tuğladan inşa edilmiş bir ya­pıdır. Mihrabı kaval silmeli ve barok üslû­bunda bitkisel süslemelerle taçlandırıl-mıştır. Nişancı Paşa Mescidi enlemesine dikdörtgen planlı bir yapıdır. Yuvarlak ke­merli pencerelerinde ve kapıda empire üslûbu özellikleri görülür. Hacı Yahya Mescidi 879’da (1474) yaptırılmıştır. Kes­me taş ve tuğla ile inşa edilen yapı kare planlı, tek kubbelidir. Sekizgen kubbe kasnağında alçı şebekeli pencereler yer alır. Son cemaat yeri üç kubbeyle örtül­müştür. Emîr Çavuş Mescidi dikdörtgen planlı, meyilli çatıyla örtülü küçük bir ya­pıdır. XIX. yüzyıl sonlarındaki onarımla özgün şeklini yitiren mescidin kuzeybatı köşesinde bodur gövdeli minare bulunur. Çatal mescid tek kubbeli, kare planlı ba­sit bir yapıdır.