Manisa Mimari, Tarihi Eserleri -Çeşmeler- Hakkında Bilgi

Evliya Çelebi”nin şehirde ol­duğunu bildirdiği 3000 çeşmeden çok azı günümüze kadar gelebilmiştir. Kitâbeli en eski çeşme 995 (1587) tarihli Pîr Ne­fes Çeşmesi’dir. Arpaalanı Camii’nin kö­şesindeki bu çeşme kesme taştan yapıl­mıştır. Sivri kemerli bir niş içinde mer­mer ayna taşıyla üzerinde kitabe yer alır. 1176 (1762-63) tarihli Derviş Hasan Çeş­mesi, Yerhasanlar Camiİ’nin hazîre du­varına komşudur. Altı satırlık kitabesi ve ayna taşı sivri kemerli niş içine alınmış­tır. 1205 (1790-91) tarihli Karaosmanoğlu Hacı Pulat Mehmed Ağa Çeşmesi çift cephelidir. Kübik gövdesinin üzerinde kü­çük bir kubbe bulunur. Cepheleri mermer kaplamalı olup çifte porfir sütunçelerin taşıdığı atnah kemerin çevresinde taş süslemeler vardır. 1214 (1799) tarihli Taşçılar Mescidi Çeşmesi, Çarşı Camii’nin duvarına bitişik olarak yapılmıştır. Ke­meri içinde bitkisel bezemeler ve ibrik-maşrapa tasviri olan kabartmalar görü­lür. Süleyman Paşa’nın 1224’te (1809) yaptırdığı empire çeşme yuvarlak kemerli üç sağır niş ve arkasındaki hazneden iba­rettir. Süleyman Paşa’nın Manisa’daki di­ğer çeşmesi Molla Şaban Mescidi duvarına bitişikti. Önceki çeşmeyle aynı kaynaktan beslenen ve kitabe metni diğerinin aynı olan bu çeşme günümüze ulaşmamıştır. Vakvak Tekkesi’ne bitişik çeşme şehrin günümüze gelen en eski çeşmesi olmalı­dır. Tek kemerli basit çeşmelerden bazı­ları Ulucami, Dokur, Derdiler, Serâbâd, La­la Paşa Camii, Dere Mahallesi ve Mısıroğlu çeşmeleridir. XV. yüzyıla ait Kaval Çeş­me ayna taşına gömülü pâyeciklerle ba­rok tarzda yenilenmiştir. Muradiye Külliyu’ndaki Anonim Çeşme ve Saat Kulesi önündeki çeşmenin ayna taşlarında zarif süslemeler görülür. Bedesten kapısı ya­nındaki çeşme Batı zevkini yansıtır. Saru-han Bey parkının ortasında yekpare mer­merden yapılmış selsebilli çeşme ise XIX. yüzyıl sonlarının özelliklerini taşır. Çaşnigîr Camii’nin abdest muslukları üzerin­deki 1328(1910) tarihli kitabeden Karaosmanoğlu Hacı Mahmud Bey’in eşi Ce­mile Hanım’ın Manisa’da bir sebil yaptır­dığı anlaşılır. Karaosmanoğullan’ndan Ha­cı Osman Ağa’nın Nişancı Paşa mahalle­sindeki sokağına ve hanının içine birer çeşme inşa ettirdiği vakfiyelerinden anla­şılmaktadır. Hacı Ahmed Ağa’nın eşi Zeliha Hanım’ın 1338(1919-20) tarihli vak­fiyesinde bu zatın Manisa’da bir sebil yap­tırdığı kayıtlıdır.