Malik bin Avf Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Sahabi-

Mâlik b. Avf b. Nasr b. Muâviye b. Bekr b. Hevâzin en-Nasrî (ö. 20/641’den sonra) Sahâbî.

Hevâzin kabilesinin Benî Nasr b. Muâ­viye koluna mensubiyetinden dolayı Nasrî nisbesiyle anılır. Huneyn Gazvesi’nden (8/ 630) önceki hayatı hakkında bilgi yoktur. Hevâzin kabilesinin yer aldığı birinci ve dördüncü fıcâr savaşlarından birine genç bir kumandan olarak katıldığı rivayet edi­lirse de bu doğru değildir. Çünkü Mâlik Huneyn Gazvesi’nde otuz yaşındaydı. Hz. Pey­gamberin büyük bir ordu ile Medine’den yola çıktığını haber alan Hevâzinliler’in re­isi Mâlik b. Avf seferin kendilerine yöne­lik olduğunu düşünerek hemen harekete geçti. Ordugâhını Evtâs’ta kurdu ve Sakifliler’in de desteğiyle müslümanlarla topyekün savaşı göze alarak yanında bu­lunan tecrübeli kişilerin muhalefetine rağmen askerlerini savaş meydanında tu­tabilmek için kadınlarla çocukların mal ve hayvanlarını da yanlarına almalarını em­retti. Bedevî Araplar’ın müslümanlara karşı mücadelelerinin son zirvesini tem­sil eden ordunun kumandanı Mâlik b. Avf ve beraberindekiler Huneyn’de tutuna: madılar, Mâlik kaçarak bir kaleye sığındı. Savaş meydanından kaçmasını bir şiirin­de ayıplayan Mâlik daha sonra bu kaleyi güvenli bulmadığın­dan Taife kaçmak zorunda kaldı.

Resûl-i Ekrem, Huneyn Gazvesi’nden elde edilen ganimetleri Ci’râne’de dağı­tırken Mâlik b. Avf in ev halkı ve malları­nın Ümmü Abdullah bint Ebû Ümeyye’nin yanında bir müddet tutulmasını istemiş. Mâlik b. Avf a haber göndererek müslüman olduğu takdirde ailesini ve mallarını geri vereceğini, ayrıca 100 deve ihsan ede­ceğini bildirmişti. Bunun üzerine Mâlik b. Avf, Hz. Peygamber’in yanına gelerek müslüman olunca vaad edilenler kendi­sine verildi. Mâlik b. Avf’ı müellefe-i kulûba dahil eden Resûl-i Ekrem onu kendi kabilesiyle Tâif ve çevresinde oturan Sümâle, Selime ve Fehm kabilelerine âmil tayin etti. Mâlik b. Avf, kendisine bağlı kabileleri yanına alarak müşriklerle ve özellikle Sakifliler’le mücadele ederek onlara baskınlar düzenledi. Bu baskınlar­dan bunalan Sakifliler büyük kayıplar ver­diler. Sakifliler’in 9 (631) yılında Medine’­ye gelerek müslüman olmalarında Mâlik b. Avf in önemli katkısı olmuştur.

Hz. Ebû Bekir zamanında da kabilesi­nin âmili olan Mâlik b. Avf, Kâdisiye Savaşı ve Suriye’nin fethine katıldıktan sonra Dı-maşk’a yerleşti. Onun Dımaşk’taki evinin bir kilise olduğu ve evinin, Emevî Halifesi Ömer b. Abdülazîz zamanında hıristiyanların isteği üzerine çocuklarının elinden alındığı, Yezîd b. Abdülmelik zamanında ailesine iade edildiği İbn Asâkir tarafın­dan kaydedilir. Şair olan Mâlik b. Avf a kendisine ait bulunmayan bazı beyitlerin atfedildiği İbn HişârrTın ifadelerinden anlaşılmaktadır. Dımaşk’ta ilmî faaliyetlere katılan Mâlik b. Avf güzel giyinen ve kendisine çok güve­nen bir kimseydi. 20 (641) yılından sonra Dımaşk’ta vefat ettiği rivayet edilir.

TDV İslâm Ansiklopedisi