Mahmut Makal Kimdir, Kısaca Hayatı, Edebi Kişiliği, Kitapları, Hakkında Bilgi

MAKAL, Mahmut (1930)

Türk öykü ve deneme yazarı. Yayımlandığında büyük ilgi yaratan Bizim Köy adlı kitabıyla köy enstitüsü çıkışlı edebiyatçılar dönemini başlatmıştır.

Niğde Aksarayı’nın Demirci köyünde doğdu. 1947’de Konya Ereğlisi İvriz Köy Enstitüsü’nü bitirdi. Altı yıl kadar köy öğretmenliği yaptıktan sonra Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’ne (şimdi Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi) girdi. 1956’da buradan mezun oldu. Ardından çeşitli kentlerde ilköğretim müfettişliği, İstanbul Sağır ve Dilsizler Okulu’nda Türkçe öğretmenliği görevlerinde bulundu. 1968’de öğretmenlikten ayrılarak Bizim Köy yayınlarını kurdu ve yönetti. 1971-1972 yıllarında Venedik Üniversitesi’nde Türk dili ve edebiyatı derslerini okuttu. 1974’te çalışmaya başladığı Karadeniz Bakır İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ndeki görevinden 1976’da emekli oldu. Bizim Köy 1975 adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu 1977 Gezi Ödülü’nü kazandı.

Mahmut Makal, Türk edebiyatında belirli bir dönemi başlatan “köy notları”nı 1948’de Aksaray ilçesinin Nurgüz köyünde öğretmenlik ederken Varlık dergisinde yayımlamaya başladı. Bu notlar, bir köyün günlük yaşamından aktardığı gerçekçi izlenimlerle, o güne kadar belirli bir romantizmle algılanan köy gerçeğini, ilk kez ağırlıklı olarak köyden çıkmış bir aydının bakışıyla sergiliyordu. Hem dergide çıktığı süre içinde, hem 1952’de kitap olarak yayımlandıktan sonra günlük gazetelerden üniversitelere kadar toplumun birçok kesiminde tartışılan bu notlarla Makal, yaşadığı yoksul, karanlık ve unutulmuş Anadolu köyünün gerçeklerini dolaysız biçimde aktararak kendisinden sonra gelen ve çoğu köy enstitüsü çıkışlı yazarlara köy edebiyatı akımının yolunu açmış sayıldı.

Mahmut Makal köy notlarından başka makale ve deneme, röportaj, gezi ve öykümsü notlar biçimindeki yazılarıyla köy gerçeğini işlemeyi sürdürdü.

•    YAPITLAR (başlıca): Bizim Köy, 1950; Köyümden, 1952; Memleketin Sahipleri, 1954; Kuru Sevda, 1957; 17 Nisan, 1959; Köye Gidenler, 1959; Kalkınma Masalı, 1960; Eğitimde Yolumuz Nereye, 1960; İplik Pazarı, 1964; Kamçı Teslimi, 1965; Yer Altında Bir Anadolu, 1968; Kokmuş Bir Düzende, 1970; Bizim Köy 1975, 1976; Köy Enstitüleri ve Ötesi, 1979; Bir işçinin Günlüğünden, 1980.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi