Mahmut Esad Bozkurt. Türk hukukçu ve siyâset adamı. Kemalizm’in kuramcılarından (D.1892, Aydın-Kuşadası – Ö. 21 Aralık 1943 İstanbul).

Hayatı

Çiftçilik ve ticaretle uğraşan, bir ara İzmir Umumi Meclisi üyeliğinde bulunan Hacımahmudoğulları’ndan Hasan Bey’in oğludur. İlköğrenimini Kuşadası’nda yaptı. İki yıl İzmir İdadisinde okuduktan sonra, II. Abdülhamid’in istibdat yönetimine karşı mücadeleye katılan dayısı Ubeydullah Efendi ile birlikte İstanbul’a gitti. İstanbul Hukuk Mektebini bitirdikten sonra İsviçre’de Lozan ve Freiburg Üniversitelerinde hukuk öğrenimi gördü. Bu öğrenimi sırasında Batı ve Roma hukukunu derinlemesine inceledi. Osmanlı Kapitülasyonları Rejimi Üzerine adlı teziyle 1918’de hukuk doktoru oldu.

edebi_sahsiyetler/mahmd esad bozkurt” 128″ 190″

Milli Mücadele ve Sonrası

Yunanlılar’ın İzmir’i işgali üzerine, Milli Mücadele’ye katılmak üzere arkadaşları Şükrü (Saraçoğlu) ve Kâzım Nuri ile birlikte Türkiye’ye dönerek, Aydın’da Kuvâ-yı Milliye hareketine katıldı. İlk TBMM’ye İzmir Milletvekili olarak girdi. Londra Konferansına giden heyette bulundu. 1922-23 senelerinde İktisat Vekili (Mâliye Bakanı), 1924-1930 senelerinde Adliye Vekili (Adâlet Bakanı) olarak vazife yaptı. Bakanlığı sırasında Avrupaî tarzda geliştirilen hukuk inkılâbında önemli rol aldı. 1926’da İsviçre’den alınan Medenî Kânun, Borçlar Kânunu, İtalya’dan alınan Cezâ Kânunu, Almanya ve İtalya’dan alınan Ticâret Kânunu onun bakanlığı sırasında kabul edildi. Bunları, Cezâ Muhakemeleri Usûlü Kânunu, Deniz Ticâret Kânunu, Türk Vatandaşlık Kânunu, İcra İflâs Kânunu ve Belediye Kânunu tâkib etti.

1926’da Ege Denizinde Türk gemisi Bozkurt ile Fransız gemisi Lotus’un çarpışmasıyla (Lotus- Bozkurt Davası) Türkiye ve Fransa arasında meydana gelen uyuşmazlıkla ilgili olarak Milletlerarası Lahey Adâlet Dîvânında görülen dâvâda Türk hükümetini temsil etti. Yaptığı başarılı savunmayla dâvâyı kazandı. Bu sebeple Bozkurt soyadını aldı.

Ankara Hukuk ve Siyâsal Bilgiler Fakültelerinde anayasa ve devletler hukuku profesörlüğü yapan Mahmûd Esad Bozkurt İstanbul Üniversitesinde de Türk inkılap târihi dersi okuttu.

Hayâtını batı hukuk sisteminin Türkiye’de yerleşmesi, Atatürk inkılaplarının gerçekleşmesi ve yayılması için sarfeden Mahmûd Esad Bozkurt, 21 Aralık 1943’te İstanbul’da öldü.

“Çocukluğumda bazı vakalara şahit olmuştum. Bizim Selçuk köyünde kinin bulamamak yüzünden sıtmadan hendek aralarında can çekişen ve orada son nefesini veren vatandaşları bilirim!

Yine bazı köyler bilirim ki ahalisi kamilen göç etmiştir. Bomboş evleri baykuşlara yuva olmuştur. Fakat zannetmeyiniz ki bu ahali başka bir Köye veya şehire gitmiştir Hayır! Köyün yanıbaşmda bir yere çekilmiştir. Bu yer köyün korkunç mezarlığıdır!

İşte yalnız siyasal alanda kalan, sosyal ve bilhassa ekonomik alana girmeyen bir ihtliâl bu yaraların çaresini bulmuş olmaz. Yapılan şey, politikacıların post kavgasından ibaret kalır. Kamu yerinde sayar. Bundan dolayıdır ki bir ihtilâl tam ve kâmil manasıyle kendini ifade edebilmesi için bilhassa ekonomik olmalıdır diyorum ve bunlardan dolayıdır kl bunda ısrar ediyorum“.
Atatürk İhtilâli, 1940

Eserleri

• Lotus Dâvâsında Türkiye-Fransa Müdâfaaları, (1927), • Türk İhtilâlinde Vatan Müdâfaası, (1934), • Türk Köylü ve İşçilerinin Hakları, (1939), • Devletlerarası Hak (1940),  • Atatürk İhtilâli, (1940), • Aksak Timur’un Devlet Politikası, (1943)