Mahmud Celaleddin Efendi (hattat) KısacaKimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MAHMUD CELÂLEDDİN ( ? – 1873)

Türk, hattat. Celî yazıda kendine özgü bir üslup yaratmıştır.

Dağıstan’da doğdu, İstanbul’da öldü. Yaşamı üstüne bilgi çok azdır. Şeyh Mehmed adlı bir kişinin oğluydu. İstanbul’a ne zaman geldiği belli değildir. Buradaki öğrenimi üstüne de bilgi yoktur. Sülüs ve nesih yazıları Ak Molla Ömer Efendi’den ya da Hoca Mahmud Rasim Efendi’nin öğrencisi Abdullatif Efendi’den öğrendiği söylenir. Yine söylentilere göre mağrur ve dikbaşlı bir kişiliği olduğu için ünlü hattatlardan Yamakzade Salih Efendi ve Ebu Bekir Raşid Efendi ona yazı dersi vermekten kaçınmışlardır. Çağdaşı hattat Mustafa Rakım’ın ağabeysi olan hattat İsmail Zühdî ile yakınlığı olduğu bilindiğine göre hat konusunda ondan yararlanmış olduğu da düşünülebilir. Ama büyük bir olasılıkla yazıyı ünlü hattatların yapıtlarını inceleyerek öğrendi. İlk büyük Türk hattatı Şeyh Hamdullah’ın yazılarından hoşuna giden harfleri seçerek celî sülüs yazıda kullandı. Yazıyı kimseden meşketmediği için de hiç kimsenin etkisinde kalmadan ayrı bir üslup oluşturdu.

Onun bu kendine özgü üslubuyla yazdığı celî yazılarda kişiliğindeki gurur ve sertlik yansıdığı gibi, garip bir yalnızlık duygusu da vardır. Ancak sert görünümlü üslubu, bir kusur sayılmadığı gibi, Türk hat tarihine ayrı bir çeşitlilik de katmıştır.

Ustalık bakımından gelmiş geçmiş Türk hattatlarının en büyüklerinden sayılan Hafız Osman’la bir tutulan Mahmud Celâleddin’in çok yapıtı vardır. Örneğin III.Selim’in annesiMihrişah Sultan’ın Eyüp’ teki türbesinin yazılarını o yazmıştır. Üslubu, karısı Esma İbret (1780-?), Sultan Abdülmec’d (1839-1861), Mehmed Tahir Efendi (?-l845) ve Çukurcumalı Mahmud Celâleddin gibi onun yolunda yürüyen hattatların ölümünden sonra tarih sahnesinden silinmiştir.

•    KAYNAKLAR: S.Ünver, Mahmud Celâleddin Efendi, 1953.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi