Ma’bed el-Huzai Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Sahabi-

Ma’bed b. Ebî Ma’bed el-Eksem el-Huzâî Sahâbî.

Babası Eksem b. Ebü’l-Cevn, annesi Ümmü Ma’bed Âtike bint Hâlid ve Mek­ke’nin fethi sırasında şehid olan dayısı Hubeyş el-Eş’ar diye tanınan Hubeyş b. Hâlid b. Sa’d da sahâbîdir. Hz. Peygamber’in hicret sırasında yol üzerinde bulu­nan çadırlarına uğraması ve oradaki bazı gelişmelerle ilgili olarak babası ve anne­sinin bir kısmı mürsel olan rivayetleri bu­lunmaktadır. Onun Basra (Nadra. Nasra) adın­da bir erkek ve Haldiyye adında bir kız kardeşinin olduğu kaydedilir.

Hicret esnasında Hz. Peygamber ve ya­nındakiler Kudeyd’deki çadırlarına yiyecek almak için uğradıklarında Ma’bed yetiş­kin bir çocuktu. Annesi Ümmü Ma’bed onlara verecek bir şeyleri bulunmadığını söyleyince Resûl-i Ekrem, orada duran yaşlı ve hasta bir koyunu (veya keçiyi) sağmak üzere Ma’bed’den bir kap getir­mesini istemiş, Ümmü Ma’bed hayvanın sütünün bulunmadığını söylemesine rağ­men süt kabı dolmuş, sağılan sütün bir kısmını Resûlullah, arkadaşları ve Ma’bed içmiş, bir kısmı da ev halkına bırakılmış­tı. Akşam çadıra gelen eşine Ümmü Ma’­bed, Hz. Peygamber’in şemailini tasvir ederek gördüğü mucizeyi anlatmış, bunun üzerine onun peygamber olduğuna karar vermişler ve İslâmiyet’i kabul ederek hicret etmişlerdir.

Kaynaklarda Ma’bed el-Huzâî’nİn önem­li bir davranışından daha söz edilmekte­dir. Buna göre Hz. Peygamber. Uhud Gazvesi’nden sonra Mekke’ye dönmekte olan düşmanın Medine’ye âni bir baskın düzen­lemesi ihtimalini dikkate alarak ordusu­nu toplayıp düşmanı takip etti ve hatta Hamrâülesed’e kadar gitti.[bk. Hamrâ-Ülesed Gazvesi] O sırada henüz müslüman olmamasına rağmen Resûl-i Ek­rem’in müttefiki olan Huzâa kabilesine mensup olduğu için Hamrâülesed’e ge­lip uğradıkları musibetten dolayı Resû-lullah teselli eden Ma’bed el-Huzâî ora­dan ayrıldıktan sonra Mekke’ye hareket etti. Yolda Kureyş ordusuyla karşılaşan Ma’bed, onların tekrar Medine’ye dönüp sağ kalan müslümanları da öldürmeyi dü­şündüklerini öğrenince müslümanların büyük bir orduyla kendilerini takibe ka­rar verdiklerini söyledi. Bunun üzerine Ebû Süfyân ordusunu acele toplayıp Mek­ke’ye doğru yola çıktı. Ma’bed’in, Ebû Süfyân’ın kararını değiştirmesine sebep olan bu hadisenin Uhud Gazvesinin ar­dından yaşanan bu olayla ilgili olmayıp Bedir’e ikinci defa yapılan Sevîk Gazvesi’yle ilgili olduğu ve Hz. Peygamber’in ordusunun Mekkeliler’le Bedir’de karşı­laşmak için yola çıktığı haberini Ebû Süfyân’a Ma’bed’in götürdüğü de kaydedilir. Hicret sıra­sında yaşının küçük olduğuna bakılarak Ebû Süfyân ordusunu Medine’ye hücum etmekten vazgeçirenin Ma’bed olamaya­cağı da ileri sürülmüştür. Ma’bed el-Huzâî’nin Hz. Ebû Bekir devrinde Müsennâ b. Harise kumanda­sındaki orduda bulunduğu belirtilmekte fakat onun ne zaman ve nerede vefat ettiği hakkında bilgi veril­memektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi