Edebi Şahsiyetler

Luitzen Egbertus Jan Brouwer Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BROUWER, Luitzen Egbertus Jan (1881-1966)

Hollandalı matematikçi. Sezgicilik okulunun ve topolojinin kurucularındandır.

27 Şubat 1881’de Hollanda’nın Overschie kentinde doğdu. 1907’de doktorasını aldığı Amsterdam Üniversitesi’nde 1912-1951 arasında matematik profesörü olarak set ve fonksiyon kuramları üzerine dersler verdi. Modern topolojiye temel katkılarda bulunmasına karşın bu çalışmalarından büyük bir bölümünül909-1913 arasındaki kısa dönemde gerçek leştirdi. Bu çalışmaları geometrik yüzeylerin ve şekillerin temel özelliklerini inceleyen bir bilim dalı olan topolojiyi tamamen değiştirdi. 1907’de Alman matematikçi David Hilbert’in çalışmasını incelemeye girişti ve düzlem dönüşüm teoremini buldu. Kartezyen düzlemin topolojik örtümlerini ve sabit nokta teoremlerinden birincisini içeren bu çalışması, matematiğin diferansiyel denklemler ve oyun kuramı gibi dallarında temel bazı teoremlerin kurulmasına yol açtığı için önem taşır. 1911’de geliştirdiği topolojik sabitlik teoremleriyle, bir işlem yoluyla değişime uğramış bir şeklin belirli özelliklerindeki değişmezliği kanıtlıyordu. Ayrıca topolojinin daha erken bir döneminde Alman matematikçi Georg Cantor tarafından geliştirilmiş yöntemler üzerinde de çalıştı. Doktora tezi olan Över de Grondslagen der Wiskunde (“Matematiğin Temelleri Üstüne”) (1907), adlı çalışmasıyla Brouwer matematiğin mantıksal temellerini sorgulamış ve Sezgici Okulun ilk temalarını oluşturmuştur. Över de Onbetrouwbaarholt der Logiscbe Principes (“Mantıksal ilkelerin Güvenilmezliği Üzerine”) adlı yapıtında da dışta bırakılan orta değer ya da üçüncü değer ilkesinin matematiksel ispatlarda kullanılmasını tutarsız olarak nitelendirdi. Söz konusu ilkeye göre her matematiksel önerme ya doğru ya da yanlıştır; bir başka olasılık yoktur. Brouwer 1918-1923 arasında kümeler, ölçüm ve fonksiyonlara ilişkin kuramlarını, dışlanmış orta değer ilkesini kullanmadan geliştirdi. Çalışmalarını 1954’e değin sürdürdü; kuramları yaygın bir kabul görmemekle birlikte, sezgicilik ABD’li matematikçi S.C. Kleen’in (1909) katkılarıyla özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra yeniden ilgi gördü. 2 Aralık 1966’da Blaricum’da öldü.

İlgili Makaleler