Sosyoloji
Ludwig Wittgenstein – Tractatus Logico-Philosophicus
Ludwig Wittgenstein – Tractatus Logico-Philosophicus
1
Dünya olduğu gibi olan her şeydir.
2.02
Nesne yalındır.
2.021
Nesneler dünyanın tözünü oluştururlar.
2.025
O, biçim ve içeriktir.
2.063
Toplam gerçeklik dünyandır.
2.1
Olguların tasarımlarını kurarız.
2.141
Tasarım bir olgudur.
2. 221
Tasarımın ortaya koyduğu, anlamıdır.
3
Olguların mantıksal tasarımı düşüncedir.
4
Düşünce, anlamlı tümcedir.
4.001
Tümcelerin toplamı dildir.
4.002
Gündelik dil, insan örgenliğinin bir parçasıdır ve ondan
daha az karmaşık değildir.
daha az karmaşık değildir.
Ondan, dilin mantığını dolaysız olarak çıkarmak, insan için
olanaksızdır.
olanaksızdır.
Dil düşünceyi örter.
4.003
Ve şu anda şaşmamalı ki, en derin sorunlar aslında hiç sorun
değildir.
değildir.
4.01
Tümce gerçekliğin bir tasarımıdır.
4.11
Doğru tümcelerin toplamı, toplam doğa bilimi (ya da doğa
bilimlerinin toplamıdır)
bilimlerinin toplamıdır)
4.111
Felsefe, doğa bilimlerinden biri değildir.
4.112
Felsefenin amacı, düşüncelerin mantıksal açıklığıdır.
Felsefe bir öğreti değil, etkinliktir.
Felsefe yapıtı özünde açımlamalardan oluşur.
Felsefenin sonucu, felsefe tümceleri değil, tümcelerin açık
hale gelmesidir.
hale gelmesidir.
Felsefe, başka türlü sanki bulanık ve kaypak olan
düşünceleri, açık kılmalı, keskin olarak sınırlamalıdır.
düşünceleri, açık kılmalı, keskin olarak sınırlamalıdır.
4.1121
Bilgi kuramı psikolojinin felsefesidir.
4.461
Tümce söylediğini gösterir.
Yineleme ve çelişme ise hiçbir şey söylemediklerini.
Yinelemenin doğruluk koşulu yoktur, çünkü koşulsuz olarak
doğrudur.
doğrudur.
Çelişme ise hiçbir koşul altında doğru değildir.
Yineleme ve çelişme anlamsızdır.
5
Tümce, temel tümcelerin doğruluk işlevidir.
5.621
Dünya ile yaşam birdir.
5.63
Ben dünyamım (küçük evren)
5. 631
Düşünen tasarımlayan özne yoktur.
5.641
Ben, felsefeye dünyanın benim dünyam olmasıyla girer.
Felsefi ben, insan değildir.
O, doğa ötesi öznedir.
Dünyanın sınırı, bir parçası değil.
6.1
Mantığın tümceleri yinelemelerdir.
6.11
Mantığın tümceleri bu yüzden hiçbir şey söylemezler.
6.12
Mantığın tümcelerinin yinelemeler olduğunu, dilin, dünyanın,
biçimsel-mantıksal-nitelikleri gösterir.
biçimsel-mantıksal-nitelikleri gösterir.
6.124
Mantıksal tümceler dünyanın yapı-iskelesini betimlerler, ya
da, daha doğrusu, onu ortaya koyarlar. Onlar hiçbir şeyi “ele al”mazlar.
da, daha doğrusu, onu ortaya koyarlar. Onlar hiçbir şeyi “ele al”mazlar.
6.13
Mantık, bir öğreti değil dünyanın bir ayna tasarımıdır.
Mantık, aşkındır.
6.234
Matematik, mantığın bir yöntemidir.
6.3
…mantığın dışında her şey rastlantıdır.
6.373
Dünya, istemimden bağımsızdır.
6.421
Açık ki etik söylenmeye gelmez.
Etik aşkındır (etik ile estetik birdir)
6.5
Dile getirilmeyen bir yanıtın sorusu da dile getirilmez.
Gizem yoktur.
Bir soru sorulabiliyorsa, yanıtlanabilir de.
6.522
Dile getirilemeyen vardır gene de. Bu kendisini gösterir.
Gizemli olandır o.
Gizemli olandır o.
6.53
Felsefede doğru yöntem aslında şu olurdu: Söylenebilir
olandan, yani doğa bilimi tümcelerinden, yani felsefeyle hiçbir ilgisi olmayan
bir şeyden, başka bir şey söylememek, sonra her seferinde de, başka birisi doğa
ötesi bir şey söylemeye kalkıştığında, ona, tümcelerindeki belli imlere hiçbir
imlem bağlamamış olduğunu göstermek. Bu yöntem ona doyurucu gelmeyecektir. Ona
felsefe öğrettiğimiz duygusunu duymayacaktır, ama tamda doğru yöntem bu olurdu.
olandan, yani doğa bilimi tümcelerinden, yani felsefeyle hiçbir ilgisi olmayan
bir şeyden, başka bir şey söylememek, sonra her seferinde de, başka birisi doğa
ötesi bir şey söylemeye kalkıştığında, ona, tümcelerindeki belli imlere hiçbir
imlem bağlamamış olduğunu göstermek. Bu yöntem ona doyurucu gelmeyecektir. Ona
felsefe öğrettiğimiz duygusunu duymayacaktır, ama tamda doğru yöntem bu olurdu.
7
Üzerinde konuşulamayan konusunda susmalı
—
Çeviren: Oruç Aruoba
Metis Yayınları