Lorenz Oken Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ÖKEN, Lorenz (1779-1851)

Alman, romancı, hekim ve filozof. Doğa bilimlerine dayalı bir felsefe öğretisi kurmaya çalışmıştır.

1 Aralık 1779’da Baden yakınında Bolsbach’ta doğdu, 11 Ağustos 1851’de Zürich’te öldü. Ortaöğrenimini doğduğu yerde bitirdikten sonra Jena ve Münih üniversitelerinde edebiyat, tıp, doğa bilimleri ve felsefe okudu. Bir süre Schelling’in öğrencisi oldu. Daha sonra Jena Üniversitesi’nde felsefe profesörü oldu, ayrıca Münih ve Zürich üniversitelerinde de doğa bilimleri okuttu. 1807’de insan kafatasının omurlardan oluştuğunu ileri sürdü. Bu görüşü nedeniyle, başta Goethe olmak üzere, birçok kimseyle tartışmalara girişti.

Öken, felsefenin doğa bilimlerine dayanması gereğini savunur. Oluş sorununun ancak bilimsel yöntemle çözüleceğini ileri sürer. Bu konuda da Schelling’in varlık birliği anlayışını benimser. Oken’a göre evrenin ve oluşun kaynağı tanrısal düşüncedir. Bütün nicelikleri ve nitelikleri içeren tanrısal düşünce bir gizilgüç durumundadır, kendi bütünlüğü içinde etkisizdir. Bu düşünceden, önce bir ışık doğmuş,
onun yoğunlaşmasından da doğa oluşmuştur. Oluş, bütün varlık türlerinin ortaya çıkışını sağlayan, sürekli bir dönüşümdür. Bir yokluk diye nitelenen tanrısal düşünce, karşıtı olan varlığa dönüşür. Bu olay sav (These), karşısav (Antithese) biçiminde gerçekleşir, tekten (Monad) sayı, birlikten çokluk, tanrısal özden de evren ve bilinç oluşur.

Oken’a göre optik-elektrik güçlerin etkisiyle bir canlı doku yapısında olan anamaddeden (urschleim) bütün organizma ortaya çıkar. Bu dönüşümün son aşamasında bütün olanakların örneği sayılan insan biçimlenir, yaşamın organları oluşur. Can ve tin gibi dirilik gösteren varlık türlerinin oluşumu da böyledir.

•    YAPITLAR (başlıca): Lehrbuch der Naturphilosophie, 1809, (“Doğa Felsefesi Ders Kitabı”); Lehrbuch der Naturgeschichte, 13 cilt, 1833-1841, (“Doğa Tarihi Ders Kitabı”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi