LOBİ

 

Parlementonun dışında
olan ve yasama süreçlerini etkilemeye çalışan kişi, ya da örgütleri ifade eder.
Terim, böylesi bir işi gerçekleştirmek için düzenli biçimde İstih­dam
edilenleri kapsadığı gibi, bir yasanın kabul edilmesi veya edilmemesi konusun­da
etkide bulunma gayretini gösterenleri de kapsar.

Fiil olarak lobi,
yasamayı etkileme gay­ret ve hareketlerini ifade eder. Sosyal bi­limciler
arasında lobi, lobici ve lobi yap­mak kavramlarını kullanma hususunda genel br
fikir birliği vardır. Bİr lobi, belli bir yasanın kabulü, reddi veya değiştiril­mesini
garanti etmeye yönelik gayretleri olan çıkar veya gruba denir. Çiftçilik lobi­si
olabildiği gibi, işçi lobisi veya petrol lo­bisi gibi lobiler de olabilir.
Lobici, böylesi bir faaliyette, tüm zamanını veya zamanı­nın bir bölümünü
vererek çalışan, ücretli veya ücretsiz kişidir. Yasama sürecini et­kilemeye
çalışan parti memurları, hükü­metin yönetici kesiminin üyeleri, genel bir
tanımla lobici olarak değerlendiril­mektedir.

Lobicilik, yasa
çıkaranlarla kişisel ilişki­ler kurmak, yasama organlarına ve komi­telere belge
ve bilgi vermek, yasama or­ganlarındaki kişilere bildiriler veya dilek­çeler
göndermek, ya da başka insanların bu tür şeyler yapmasını sağlamak, lobinin
çıkarlarını yasama aşamalarında savuna­bilecek adaylara seçim kampanyalarında
yardımcılık yapmak gibi faaliyetleri içerır.

Orijinal biçimiyle,
lobi yapmak, yasama organındaki kişilerle lobicinin doğrudan İlişki biçimine
işaret ediyordu. Oy verme hakkının ve kitle iletişim araçlarının yay-gmlaşm
asıyla lobiciler yasama organı üze­rinde dolaylı baskılar uygulama yoluna yö­neliyor
ve giderek kamuoyunu daha çok harekete geçirmeye çalışıyorlar. Seçim
bölgelerinden gelen kanaatler yasama or-ganlarındakilere iletildiğinde etkili
olabil­mekte, geniş çıkar grupları tarafından halkla ilişkiler programlan
uygulanmaya, iyiniyet çağrılarıyla kamuoyunun geniş ke­simleri etkilenmeye
çalışılmaktadır. Lobi teriminin olumsuz çağrışımlarına da dikkat çekilmiştir.
Çünkü lobi, çoğu za­man ne olduğu çok iyi bilinmeyen kişi ve kurumların
çıkarına yönelik bencilce fay­dalar olan yasaların çıkması İçin gösteri­len
gayretlerle ilişkilendirilm ektedir. Lo-bİ çoğu zaman “Görünmeyen
Hükümet” veya “Üçüncü Meclis” olarak adlandırıla-bilmektedir,
Zamamnda rüşvet ve öteki gayri ahlakî yollar, lobicilik teknikleri ara­sında
sayılmaktaydı. Bu yolların pek azı, bugün hem lobici hem de yasama organı üyesi
ürktüğü içîn kullanılabilmektedir. Sosyal bilimciler, lobiciliğin doğuştan kö­tü
olduğunukabul etmemektedirler. Aksi­ne bu tür bir grup temsil biçiminin kamu
yararlannı koruyabileceğinden bahset­mektedir. Terimin çok genel olarak kulla­nıldığı
biçiminde, hükümet üzerinde de­ğil, yasama organlarına yapılan etkilere işaret
edilmektedir. Çıkar grupları, yöne­tici bürokrasi içinde çalışıp yararlı
kararla­rı verdirmekte veya yönetimi belli konula­ra sempatik hale
getirmektedir. Zaten bu, zaman zaman “yöneticiler üzerinde lo­bi
yapma” olarak ishnlendirilmektedir. Kelimenin genel kullanımı yönetici
kesim üzerindeki baskı ve etkileri kapsamamak­tadır.

(SBA)