Liang Chi-Chao Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LİANG Çİ-ÇAO (1873-1929)

Çinli siyaset adamı ve yazar. Çin’de anayasaya dayalı bir monarşi yönetimi kurulması için mücadele etmiştir.

23 Şubat 1873’te Kvangtung Eyaleti’nin Kanton (Kwangçu) kenti yakınlarındaki Hsinhui’de doğdu,

19    Ocak 1929’da Pekin’de öldü. Bir köylü ailesinin oğluydu. Genç yaşında devlet memurluğu sınavlarını verdikten sonra, 1890’da Konfüçyüsçü düşünür Kang yu-vei’nin öğrencisi oldu. Onun reformcu görüşlerinden etkilendi. 1895’te Kang’la birlikte Çin’de eğitim, iktisat ve yönetim konularında reformlar yapılması için mücadele eden Ulusal Güçlenme İncelemeleri Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı; derneğin gazetesinin çıkarılmasına katkıda bulundu. 1898’de imparator Kuang-hsü tarafından ülkede reformlar yapmakla görevlendirilen Kang’ın aynı yıl başlattığı reform hareketinde ona yardımcı oldu. Eylül 1898’de, Tzu Hşi önderliğindeki muhafazakâr güçlerin imparator Kuang-hsü’yü devirerek reform hareketine son vermelerinden sonra Japonya’ya kaçtı.

Liang Japonya’da geçirdiği on üç yıl boyunca, imparatoriçe Tzu Hşi’nin baskıcı yönetimine karşı mücadele etti; devrik imparator Kuang-hsü’yü yeniden iktidara getirerek Çin’de anayasal bir monarşi yönetimi kurmak için çalıştı. Bu amaçla 1899’da İmparatoru Koruma Derneği adlı bir örgüt kurdu; birçok dergi yayımladı ve çok sayıda kitap yazdı. Gizli yollardan Çin’e sokulan yazıları Çin gençliği üzerinde büyük etki yarattı.

1912’de Çin cumhuriyetinin kurulması üzerine Çin’e dönen Liang, ertesi yıl İlerici Parti’yi kurdu ve adalet bakanı olarak hükümete girdi. Cumhurbaşkanı Yüan şih-kai’nin Aralık 1915’te cumhuriyete son vererek kendisini imparator ilan etme girişimine karşı başlayan ayaklanmaya katıldı. Yüan’ın iktidardan uzaklaştırılmasından sonra kurulan hükümette maliye bakam oldu. Kısa bir süre sonra siyasi yaşamdan çekilen Liang, 1920’de Nankai Üniversitesi’nde tarih profesörü oldu ve yaşamının sonuna değin bu görevini sürdürdü. Bu dönemde Çin’in düşünce tarihi üzerine çok sayıda kitap yazdı.

•    YAPITLAR (başlıca): Intellectual History of the Manchu Dynasty, 1921, (“Mançu Hanedanının Düşünce Tarihi”); The Philosophy of Motze, 1922, (“Motze’nin Felsefesi”); History of Political Tbought Before the Ts’in Period, 1923, (“Ts’in Döneminden Önce Siyasi Düşünce Tarihi”) Essays on the History of Chinese Buddhism, 1923, (“Çin Buddha-cılığının Tarihi Üzerine Denemeler”); History of Chinese Political Thought During theEarly Ts’in Period,(ö. s.),1930, (“Erken Ts’in Döneminde Çin Siyasi Düşünce Tarihi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi