Lewis Terman Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TERMAN, Lewis (1877-1956)

ABD’li psikolog. ABD’de yaygın biçimde kullanılan ilk zekâ testini geliştirmiştir.

Lewis Madison Terman 15 Ocak 1877’de Indiana Eyaleti’nde Johnson County’de doğdu, 21 Aralık 1956’da California Eyaleti’nde Palo Alto’da öldü. 1902’de Indiana Üniversitesini bitirdi. Ertesi yıl psikoloji ve pedagoji okutmanı olarak Clark Üniver-sitesi’ne girdi. 1905’te üstün yetenekli çocuklar üzerine yaptığı bir çalışmayla doktora derecesini elde etti. Fransız psikologları Alfred Binet ve Theodore Simon (1873-1961) tarafından 1905’te geliştirilen zekâ testini ABD’de kullanılır hale getirmesi için Johns Hopkins Üniversitesi’nin kendisine yaptığı öneriyi, o sırada geçirdiği rahatsızlık nedeniyle reddetmek zorunda kaldı. 1910’da pedagoji dalında öğretim üyesi olarak Stanford Üniversitesi’ne giren Terman, aynı tarihte zekânın ölçümü üzerine çalışmaya başladı. 1916’da Binet-Simon zekâ testinin geliştirilmiş ve genişletilmiş bir örneğini The Measurement of Intelligence (“Zekânın Ölçümü”) adıyla yayımladı; aynı yıl profesör oldu. Stanford-Binet adıyla da anılan bu yeni zekâ testi, I.Dünya Savaşı sırasında ABD ordusu askerlerine yaygın olarak uygulanmaya başlandı. 1922’de Stanford Üniversitesi’nin Psikoloji Bölümü başkanlığına getirilen Terman, 1942’de emekliye ayrıldıktan sonra da ders vermeyi ve seminerler düzenlemeyi sürdürdü. British Journal of Educational Psychology ve Journal of Genetic Psychology adlı dergilerin yayın kurullarında yer aldı.

Zekânın ölçülebilir olduğunu kabul eden psikologlara göre, zekâ çocukluk dönemi boyunca ilk önce hızla, sonra yavaş yavaş gelişir ve 16 yaş öncesinde ortalama bir düzeyde kalır. Bu saptamayı temel alan Stanford-Binet zekâ ölçeği, 2 ve daha ileri yaşlardaki çocuklara uygulanır. Çocukların yaşa göre düzenlenmiş problemleri çözmede gösterdikleri başarıya bakarak “zekâ yaşı” hesaplanır. Örneğin 10 yaşındaki bir çocuğun ortalama zekâ yaşı 10’dur, ancak 10 yaşında olup zekâ düzeyi daha aşağı ya da daha yüksek olan çocuklar vardır. Farklı yaşlardan çocukların zekâ düzeylerini karşılaştıran Terman, zekâ düzeyi değerlendirmesinde ilk kez 1912’de Alman psikolog Willi-am Stern’in önerdiği “zekâ bölümü” (Intelligence Quotient-IQ) oranını kullanmıştır. IQ zekâ yaşının doğal yaşa bölünüp sonucun yüzle çarpılmasıyla bulunur. Örneğin 10 yaşında bir çocuğun zekâ yaşı 14 ise IQ’su 140’tır. Terman’a göre bu oran “deha”yı göstermektedir.

IQ düzeyinin zekâ testlerinde yaygın olarak kullanılması uygulamasını başlatan Terman, çalışmalarını yüksek zekâlı ve “harika çocuklar” üzerinde yoğun-
laştırmıştır. Asistanlarıyla birlikte seçtiği IQ’su 140’ı aşan 1528 çocuk üzerinde geniş bir araştırmaya girişmiş, giderek orta yaşta yetişkinler olan bu kişilerin gelişimini incelemeyi ölümüne değin sürdürmüştür.

• YAPITLAR (başlıca): The Measurement of Intelligence, 1916, (“Zekânın Ölçümü”); Genetic Studies of Genius, 5 cilt, 1926-1959, (“Dehanın Genetik İncelenmeleri”); Sex and Personality, 1936, (“Cinsellik ve Kişilik”); Psychologi-cal Factors in Marital Happiness, 1938, (“Evlilikte Mutluluğun Psikolojik Etmenleri”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi