Leknevi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm b. Muhammed Emînillâh es-Sihâlevî el-Leknevî (1848-1886) Hindistanlı muhaddis ve Hanefî fakihi.
Banda’da (Hindistan) doğdu. Soyu Ebû Eyyûb el-Ensârî’ye dayandığı için Ensârî nisbesiyle de anılır. Babası hadis, fıkıh ve aklî ilimlere dair otuzdan fazla eser vermiş bir âlimdir. Leknevî on yaşında iken Kur’an’i ezberledi, babasından aklî ve nakli ilimleri öğrendi. Hafızlık yaptığı yıllarda Farsça, befâgat ve hat dersleri aldı. On yedi yaşında öğrenimini tamamladıktan sonra babasıyla gittiği Haydarâbâd’-da Medresetü’n-Nizâmiyye’de iki yıl eğitim öğretim faaliyetinde bulundu. Babasıyla hacca gitti (1863), dönüşünde Hay-darâbâd’da tedris ve telif hayatına devam etti. Babasının Haydarâbâd’da kadılık ve Adâletü’n-Nizâmiyye’de yöneticilik görevinde iken vefat etmesi üzerine (1868) bu görev kendisine verilmek istendiyse de kabul etmeyip Banda’ya döndü ve amcası Muhammed Mehdî’nin kızıyla evlendi.
Leknevî, İkinci haccı sırasında Ahmed b. Zeynî Dahlân ve İbn Humeyd’den Mekke’de, Muhammed b. Muhammed el-Arab el-Mağribî. Abdülganî b. Ebû Saîd el-Ömerî el-Müceddidî ve Ali el-Harîrî el-Medenfden Medine’de bazı eserlerin rivayeti için icazet aldı. Babasının dayısı Muhammed Ni’metullah b. Nûrullah el-Ensârî’den matematik ve aklî ilimler, Muhammed Hadim Hüseyin el-Muzafferpûrî’den Farsça ve riyâziyyât öğrendi. Hamîdüddin Ferâhî’den fıkıh okudu. Kısa ömrüne rağmen Zahîr Ahsen en-Nimevî, Muhammed Abdülbâkİ el-Leknevî, İdris b. Abdülalî en-Nekrâmî gibi pek çok öğrenci yetiştirdi. Leknevî 30 Rebîülevvel 1304’te (27 Aralık 1886) vefat etti. Kaleme aldığı biyografisinde kendisinde sâdık rüya görme özelliğinin bulunduğunu, meydana gelecek olaylar hakkında rüya yoluyla açıkça veya işaretle bilgi sahibi kılındığını, bu yolla sahabe ve ileri gelen âlimlerle görüşerek kendilerinden faydalandığını ileri sürmüştür.
Usul ve fürû ilimlerinde söz sahibi olan Leknevî delillerden hükürn çıkarmada oldukça mahirdi. Hanefî olmasına rağmen mezhebin görüşüne muhalif açık bir delil bulduğunda mezhebin görüşünü kabul etmezdi. Hadis ilimleri ve fıkıh yanında tefsir, tarih, ensâb. edebiyat, felsefe ve mantıkla da meşgul olan Leknevî, İngiliz idaresinin Hint alt kıtasını işgalinin en yoğun yaşandığı dönemde dinin temel kaynaklarına dönüş hareketine önem vermiş, bu durum halkın kendisine olan güvenini arttırmış, Seyyid Ahmed Han öncülüğünde devam eden İngiliz yanlısı çabaların halk nazarındaki etkisinin azalmasında önemli rol oynamıştır.