Lala Mehmet Paşa Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi
Lala Mehmed Paşa (ö. 1015/1606) Osmanlı veziriazamı.
Bosnalı Şahinoğlu ailesinden olup Yayça’da (Jajce) doğdu. Bazı kaynaklarda Sokullu Mehmed Paşa ile akrabalığını ifade etmek üzere Tavii Mehmed Paşa olarak da anılır. Saraya ne zaman ve nasıl alındığı bilinmemektedir. Kaynaklarda yer alan ilk görevleri peşkir ağalığı, küçük mîrâhurluk ve büyük mîrâhurluktur. Muhtemelen saraydaki hizmeti sırasında şehzadelerin eğitiminde görev aldığı için Lala unvanı ile anılmıştır. 999 Rebîülâhiri sonunda (24 Şubat 1591) Saatçi Hasan Paşa’nın yerine yeniçeri ağası oldu ve Sadrazam Sinan Paşa’nın çıktığı Avusturya seferine yeniçerilerle birlikte katılma görevi aldı. 9 Şevval 10O2’de (28 Haziran 1594) İstanbul’dan ayrıldı.
Sefer sırasında önemli görevleri başarıyla yerine getirdi. Tata Kalesi’nin geri alınması sırasında [29 Şevval 1002/ 18 Temmuz 1594] cesaretiyle takdir kazandı. Fakat ertesi günü Sinan Paşa tarafından azledildi. Bununla beraber Semartin ve Yanık kaleleri kuşatmalarında bulundu ve Mihalıçlı Ahmed Paşa yerine Karaman beylerbeyiliğine [Zilhicce 1002/Ağustos 1594] kısa bir süre sonra da Satıra Mehmed Paşa’nın azli üzerine Anadolu beylerbeyiliğine [11 Muharrem 1003/26 Eylül 1594] getirildi.
Ferhad Paşa’nın kısa süren ikinci sadâreti sırasında Eflak olaylarıyla ilgilenmesinden dolayı Lala Mehmed Paşa, Budin civarındaki askere serdar tayin edilerek sınırın muhafazasıyla görevlendirildi. Arkasından tekrar sadrazam olan Sinan Paşa tarafından muhasara altındaki Estergon Kalesi’ne yardıma gönderildi; ancak çetin geçen mücadeleler esnasında birliklerinden ayrı düştü ve 1400 atlı İle kaleye kapandı. Çok güç şartlar altında altmış yedi gün süren bu kuşatma sırasında kaledeki askerlerin baskısı sonucu şehri anlaşma yoluyla Avusturyalilar’a teslim etti.[Zilhicce 1003/Ağustos 1595] Ardından Budin’de kalarak Yanık, Papa, lata, Pespirim (VVeszprim), Polata, Semartin gibi serhad kalelerinin muhafazasıyla görevlendirildi. Bu sıralarda kendisine vezirlik rütbesi de veri!di. III. Mehmed’in çıkacağı Eğri seferi hazırlıklarından olmak üzere Anadolu Beylerbeyi Vezir Lala Mehmed Paşa’ya Ösek Köprüsü başında olması emredildi. Daha sonra Yanık Kalesi’nin imdadına yetişmek üzere Budin’e gelmişken Eğri’ye çağrıldı ve Eğri kuşatmasına katıldı. Bunun hemen arkasından Haçova’da yapılan meydan muharebesinde sağ cenahta görev yaptı. Ardından Kütahya ve bağlı sancaklarında teftişte bulunması ve bölgeyi Celâli taşkınlıklarından koruması istendi.[Rebîülâhir 1005 / Aralık 1596] Aynı yıl Satıra Mehmed Paşa’nın Varat seferine iştirak etmek üzere Rumeli tarafına geçti. Satırcı Mehmed Paşa ile buluşup Baçka’da kışladıktan sonra orduyla birlikte Varat’a hareket etti. Pançova’da Rumeli Beylerbeyi Veli Paşa’nın ölümü üzerine görevi ona verildi.[14 Muharrem 1007/17 Ağustos 1598] Serdarla birlikte Beçkerek’e geldi. Çanad ve Arad kaleleri fethinde bulundu, ancak Varat alınamadı. O kışı Peçuy’da geçiren Lala Mehmed Paşa, üçüncü defa sadârete getirilen İbrahim Paşa’nın serdarlığı sırasında mevcut görevine ilâveten serdarlık pâyesiyle Budin muhafazasına tayin edildi.[Rebîülevvel 1007/Ekim 1598] Ardından Budin beylerbeyiliği Rumeli beylerbeyiliğine ilhak edilerek onun idaresine verildi.[Cemâziyelevvel 1008/Kasım 1599] Bu dönemde dikkatini Budin’in güvenliğini sağlamak üzere civardaki kaleler üzerinde yoğunlaştırdı. Lala Mehmed Paşa’nın da dahil olduğu güçlü bir Osmanlı ordusu 1009 (1600-1601) yılında Babofça ve Kanije’yi kuşatıp vire ile teslim aldı. Priştine’de kışlayan Mehmed Paşa, Hisarcık’ta bulunduğu sırada Sadrazam Damad İbrahim Paşa’nın Belgrad’da vefatı üzerine onun da vasiyetiyle serdar kaymakamı olarak ordunun idaresini üstlendi. Sadrazamlığa getirilen Yemişçi Hasan Paşa’nın askerî faaliyetlerinde önemli rol oynadı. İstolni Belgrad’ın kuşatıldığı haberi üzerine buranın imdadına gitti. Estergon’un kaybedilmesinden sonra artık serhad şehri durumuna gelmiş olan Budin’i kuşatan Avusturyalılar’ı geri çekilmeye zorladı. Merkezdeki gelişmeler üzerine İstanbul’a dönen Yemişçi Hasan Paşa’nın isteğiyle üçüncü vezirlikle Macaristan serdarı oldu.[12 Ramazan 1011/23 Şubat 1603]