Tarihi Şahsiyetler

Lala Mehmet Paşa Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Lala Mehmed Paşa (ö. 1015/1606) Osmanlı veziriazamı.

Bosnalı Şahinoğlu ailesinden olup Yayça’da (Jajce) doğdu. Bazı kaynaklarda Sokullu Mehmed Paşa ile akrabalığını ifade etmek üzere Tavii Mehmed Paşa olarak da anılır. Saraya ne zaman ve nasıl alındığı bilinmemektedir. Kaynaklarda yer alan ilk görevleri peşkir ağalığı, küçük mîrâhurluk ve büyük mîrâhurluktur. Muhteme­len saraydaki hizmeti sırasında şehzade­lerin eğitiminde görev aldığı için Lala un­vanı ile anılmıştır. 999 Rebîülâhiri sonun­da (24 Şubat 1591) Saatçi Hasan Paşa’nın yerine yeniçeri ağası oldu ve Sadrazam Sinan Paşa’nın çıktığı Avusturya seferine yeniçerilerle birlikte katılma görevi aldı. 9 Şevval 10O2’de (28 Haziran 1594) İstan­bul’dan ayrıldı.

Sefer sırasında önemli görevleri başa­rıyla yerine getirdi. Tata Kalesi’nin geri alınması sırasında [29 Şevval 1002/ 18 Temmuz 1594] cesaretiyle takdir kazandı. Fakat ertesi günü Sinan Paşa tarafından azledildi. Bununla beraber Semartin ve Yanık kaleleri kuşatmalarında bulundu ve Mihalıçlı Ahmed Paşa yerine Karaman beylerbeyiliğine [Zilhicce 1002/Ağustos 1594] kısa bir süre sonra da Satıra Meh­med Paşa’nın azli üzerine Anadolu beylerbeyiliğine [11 Muharrem 1003/26 Eylül 1594] getirildi.

Ferhad Paşa’nın kısa süren ikinci sadâ­reti sırasında Eflak olaylarıyla ilgilenme­sinden dolayı Lala Mehmed Paşa, Budin civarındaki askere serdar tayin edilerek sınırın muhafazasıyla görevlendirildi. Ar­kasından tekrar sadrazam olan Sinan Pa­şa tarafından muhasara altındaki Estergon Kalesi’ne yardıma gönderildi; ancak çetin geçen mücadeleler esnasında birlik­lerinden ayrı düştü ve 1400 atlı İle kaleye kapandı. Çok güç şartlar altında altmış yedi gün süren bu kuşatma sırasında ka­ledeki askerlerin baskısı sonucu şehri an­laşma yoluyla Avusturyalilar’a teslim etti.[Zilhicce 1003/Ağustos 1595] Ardından Budin’de kalarak Yanık, Papa, lata, Pespirim (VVeszprim), Polata, Semartin gibi serhad kalelerinin muhafazasıyla görev­lendirildi. Bu sıralarda kendisine vezirlik rütbesi de veri!di. III. Mehmed’in çıkacağı Eğri seferi hazırlıkların­dan olmak üzere Anadolu Beylerbeyi Ve­zir Lala Mehmed Paşa’ya Ösek Köprüsü başında olması emredildi. Daha sonra Ya­nık Kalesi’nin imdadına yetişmek üzere Budin’e gelmişken Eğri’ye çağrıldı ve Eğri kuşatmasına katıldı. Bunun hemen arka­sından Haçova’da yapılan meydan muha­rebesinde sağ cenahta görev yaptı. Ardından Kütahya ve bağlı sancaklarında teftişte bulunması ve bölgeyi Celâli taşkınlıkların­dan koruması istendi.[Rebîülâhir 1005 / Aralık 1596] Aynı yıl Satıra Mehmed Pa­şa’nın Varat seferine iştirak etmek üzere Rumeli tarafına geçti. Satırcı Mehmed Paşa ile buluşup Baçka’da kışladıktan sonra orduyla birlikte Varat’a hareket et­ti. Pançova’da Rumeli Beylerbeyi Veli Pa­şa’nın ölümü üzerine görevi ona verildi.[14 Muharrem 1007/17 Ağustos 1598] Serdarla birlikte Beçkerek’e geldi. Çanad ve Arad kaleleri fethinde bulundu, ancak Varat alınamadı. O kışı Peçuy’da geçiren Lala Mehmed Paşa, üçüncü defa sadâre­te getirilen İbrahim Paşa’nın serdarlığı sırasında mevcut görevine ilâveten serdarlık pâyesiyle Budin muhafazasına ta­yin edildi.[Rebîülevvel 1007/Ekim 1598] Ardından Budin beylerbeyiliği Rumeli beylerbeyiliğine ilhak edilerek onun ida­resine verildi.[Cemâziyelevvel 1008/Ka­sım 1599] Bu dönemde dikkatini Budin’in güvenliğini sağlamak üzere civardaki ka­leler üzerinde yoğunlaştırdı. Lala Meh­med Paşa’nın da dahil olduğu güçlü bir Osmanlı ordusu 1009 (1600-1601) yılında Babofça ve Kanije’yi kuşatıp vire ile tes­lim aldı. Priştine’de kışlayan Meh­med Paşa, Hisarcık’ta bulunduğu sırada Sadrazam Damad İbrahim Paşa’nın Belgrad’da vefatı üzerine onun da vasiyetiyle serdar kaymakamı olarak ordunun idare­sini üstlendi. Sadrazamlığa getirilen Ye­mişçi Hasan Paşa’nın askerî faaliyetlerin­de önemli rol oynadı. İstolni Belgrad’ın kuşatıldığı haberi üzerine buranın imda­dına gitti. Estergon’un kaybedilmesin­den sonra artık serhad şehri durumuna gelmiş olan Budin’i kuşatan Avusturyalılar’ı geri çekilmeye zorladı. Merkezdeki gelişmeler üzerine İstanbul’a dönen Ye­mişçi Hasan Paşa’nın isteğiyle üçüncü vezirlikle Macaristan serdarı oldu.[12 Ra­mazan 1011/23 Şubat 1603]