Kuva-i İnzibatiye Nedir, Kuruluşu, Amacı
Kuva-i İnzibatiye ( Kuvâ-i İnzibâtiyye, Hilafet Ordusu), Millî Mücadele döneminde Kuvvayı Milliye’ye karşı kurulmuş, İstanbul Hükûmeti’ne bağlı yarı resmi askerî kuvvet (18 Nisan – 25 Haziran 1920).
Sadrazam Damat Ferit Paşa hükümeti kurduktan 2 gün sonra 7 Nisan 1920’de İngiliz Yüksek Komiseri Amiral John de Robbeck ile Kuva-yı Milliyeci’lere karşı alınacak tedbirleri görüştü. 11 Nisan’da Kuva-yı Milliyecilerin eşkiya olduğu ve öldürülmelerinin sevap ve vatani bir yükümlülük olduğuna dair Dürrizade Abdullah Efendi’nin bir fetva çıkarması sağlandı. Robbeck Damat Ferit’e İngiltere’nin aktif bir işbirliği yapamayacağını ama silah ve mühimmat konusunda destek olacağını bildirdi. Subay ve erlere yüksek aylıklar verebilmek için, bütçeden 1 250 000 lira ayrıldı. İstanbul’u işgal eden İngilizler’in izniyle, askerî depolardan silâh ve cephane alındı. Lojistik ihtiyaçlarını silah, araç ve gereçlerini temin etti. Hilafet ordusu birlikleri Nisan ve Mayıs aylarında İzmit bölgesinde yığınaklanmalarını bitirdiler. İngiliz birlikleri de Hilafet ordusunun arkasında konuşlandı. İzmit limanına demirleyen İngiliz savaş gemileri mevzileri top ateşi ile destekleyebilecek bir konum aldılar.
Garp Cephesi umum Kumandanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Kuva-yı milliye kuvvetlerine komuta ediyordu.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Sivas Kongresi’nde kurulduktan sonra hızla güçlenmesi ve yeni bir siyasi ve askeri güç odağı olarak ortaya çıkması İngiltere’yi ve İstanbul’da Damat Ferit Paşa hükümetini kaygılandırıyordu. 1919’da I. Anzavur İsyanı çıkarıldı. Boğazları koruyacak tampon bölgeler oluşturmak için din, mezhep ve etnik ayrılıklar kullanılmaya çalışıldı. El altından desteklenen yerel ayaklanmaların sonuç getirmeyeceği ve Kuva-yı Milliye’yi bastıramayacağı anlaşılınca, düzenli bir askeri gücün oluşturulmasına girişildi. Bu askeri gücün adı 18 Nisan 1920 tarihli kararnamede Kuva-yı İnzibatiye olarak belirtiliyordu. Aynı kararname, Kuva-yı İnzibatiye’nin görevinin ve amacının Düzce, Hendek, Adapazarı dolaylarında Kuva-yı Milliye’ye karşı ayaklamış olanları desteklemek, bu bölgeleri İstanbul Hükümeti’nin etkisi altına alarak milli kuvvetleri (Kuva-yı Milliye) etkisizleştirmek olduğunu açıkça ortaya koyuyordu. Örgüt Harbiye ve Dahiliye vekaletlerine bağlı olacak, kolluk kuvvetlerine de yardım edecekti. Kuva-yı İnzibatiye, üç piyade alayı ve bir topçu taburundan oluşan bir tümendi. 4.000 kişilik bir askeri güce dayanan tümenin komutanlığına Süleyman Şefik Paşa atandı.
Süleyman Şefik Paşa’nın istifası
Kuva-yı İnzibatiye, daha kuruluş aşamasında zaafa uğradı. Nisan 1920 sonunda karargahıyla birlikte İzmit’e gelen Süleyman Şefik Paşa, İstanbul Hükümeti’yle beraber hareket eden ve Adapazarı – Düzce yöresinin önde gelen Abhaza beylerinden Ahmet Anzavur’la anlaşmazlığa düştü. İstanbul Hükümeti bu çatışmada açık tutum belirlemedi. Bunun üzerine Süleyman Şefik Paşa zaten derme çatma bir birlik olan Kuva-yı İnzibatiye’nin başından ayrılarak İstanbul’a döndü.
Ahmet Anzavur dönemi
Bunun üzerine kendisine ‘mirimiran’lık (sivil paşalık) verilen Ahmet Anzavur Kuva-yı İnzibatiye’nin başına getirildi. Kuva-yı İnzibatiye, Kuva-yı Milliye’ye yönelik ilk harekatını Ahmet Anzavur komutasında Adapazarı’nda düzenledi. 10 Mayıs 1920’de kenti işgal eden Anzavur kuvvetleri iki gün sonra da Kandıra’ya girdi. Amaç Geyve Boğazı’nı aşarak Eskişehir yolunu açmaktı. 15 ve 17 Mayıs’ta Geyve’ye üst üste iki saldırı düzenleyen Anzavur, Ali Fuat Paşa’nın Ankara’dan gönderdiği 20. Kolordu birlikleri ile takviye edilen Çerkez Ethem komutasındaki Kuva-yı Seyyare karşısında yenilgiye uğradı ve Adapazarı’na çekilmek zorunda kaldı. 20. Kolordu birlikleri 23 Mayıs’ta bir karşı saldırı düzenleyerek Adapazarı ve Sapanca’yı Kuva-yı İnzibatiye’nin elinden aldı. 14 Haziran’da yeni bir saldırı düzenleyen Kuva-yı İnzibatiye yine yenilgiye uğradı.
Kaldırılması
Anzavur yenilip çekildikten sonra. Kuvayı İnzibatiye’ye Süleyman Şefik Paşa’nın yerine yarbay Senai Bey atandı. İzmit dolaylarına da kolordu komutanı yetkisiyle Suphi Paşa getirildi. Yeni komutanların ısrarıyle Kuvayı İnzibatiye’nin üç alayı tamamlandı, teçhizat ve mühimmat eksikleri denkleştirirdi. Fakat erleri de, subayları da derleme olan bu kıtaların ne kadar disiplinsiz ve savaş yeteneğinden yoksun oldukları çok geçmeden anlaşıldı. İstanbul Hükümeti Kuva-yı İnzibatiye’nin başarısızlığını kabul ederek İstanbul’a çekilmesini kararlaştırdı silâhlarını İngiliz askerlerine teslim eden Kuvayı İnzibatiye 25 Haziran 1920’de kaldırıldı, birliğe bağlı askerlerde terhis edildi.