Tarihi Eserler

Kütübiyye Camii -Marakeş- Tarihçe, Mimari, Hakkında Bilgi

Kütübiyye Camii. Fas’ın Merakeş şehrinde XII. yüzyıla ait cami.

İlk kaynaklarda el-Mescidü’l-Muvahhi-dî, el-Mescidü’l-Câmii gibi adlarla anılan yapıya daha sonraları revaklanndaki ki­tapçı dükkânlarından veya yakınındaki ki­tapçılar çarşısından dolayı Mescidü’l-Kütübiyyîn veya Mescidü’i-Kütübiyye adının verildiği söylenir. Mağrib sanatının gele­neklerine büyük ölçüde bağlı kalan Muvahhidler’in yaptırdıkları eserler arasında Kütübiyye Camii önemli bir mevki işgal etmektedir. Bu cami, Tunus’taki Kayrevan ve Endülüs’teki Kurtuba ulucamilerinde ortaya konulmuş plan ve teşkilât­lardan gelen tesirlerin ustaca bir araya getirildiği bir çalışma olarak Fas’taki Karaviyyîn Camii’nde daha önce Murâbıt-lar’ın uyguladıkları mimari şemanın ge­lişmiş bir örneğidir. Cami aynı zamanda bütün İslâm âleminin en muhteşem mi­narelerinden birine sahiptir. Bu âbidevî minare Endülüs ve Mağrib’deki benzer­leri arasında çok önemli bir aşama oluş­turmaktadır.

Merakeş’in Muvahhidler’ce fethinden sonra tahrip edilen Murâbıtlar’a ait Dâ-rü’l-hacer Sarayı’nın yerine yaptırılan ca­minin banisi Muvahhid Halifesi Abdül-mü’min’dir (1130-1163); ancak yapının son şeklini alması Ebû Yûsuf Ya’kûb el-Mansûr dönemine (1184-H99) rastlar. Başlangıçta 5S2 (1157) ve 5S3 (1158) yıl­larında tamamlanmış olan iki bitişik ca­mi halindeki eserin bu ilk planı kuzeydeki kısmın kısa süre sonra yıkılmasıyla bo­zulmuştur. Bugünkü mevcut şekliyle ta­nınan caminin üzerinde halen yıkılan kıs­mın izleri görülmektedir. Ebû Yûsuf el-Mansûr 592’de {1196) önemli değişiklik­ler yaptırmış ve minareyi ekietmiştir.