Kutbeddin Harzemşah Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Kutbüddin Hârizmşah (ö. 522/1128) Hârizmşahlar’ın kumcusu (1097-1128).
Sultan Melikşah’ın sarayına intisap ettikten sonra kısa sürede önemli mevkilere getirilen ve taştdârlığa kadar yükselen Yemînüddin Anuş Tegin’in oğludur. Anuş Tegin’in Türkler’in hangi boyuna mensup olduğu konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Genellikle kabul edilen görüşe göre Çiğil, Yağma, Karluk, Halaç Türkleri veya Oğuzlar’ın Beydili boyuna mensuptur. Bilge Beg adlı Selçuklu kumandanı tarafından Garcistanlı bir kişiden satın alındığı için Garçeî (Garceî) nisbesiyle anılır. Sarayın taştdârlıkla ilgili masraflarını Hârizm gelirlerinden karşılamak üzere Sultan Melikşah’ın Hârizm valisi (şahne) tayin ettiği Anuş Tegin (470/1077) başşehir İsfahan’dan ayrılmadığı için bölge fiilen Hârizmşah Ekinci (İlkinci) b. Koçkar taraf ından yönetildi. Selçuklu Sultanı Berkyaruk, Horasan Meliki Arslan Argun’un katlinden sonra kardeşleri Muhammed Tapar ve Sencer ile giriştiği taht kavgaları sırasında Arslan Argun’u destekleyen Merv şahnesi Kodan ile Hârizmşah Ekinci b. Koçkar’a kendisine katılmaları için çağrıda bulundu. Ekinci b. Koçkar 10.000 kişilik süvari birliğiyle yola çıktı ve önden 300 seçme süvariyle Merv’e ulaştı. Onun Merv’e gelmesinden rahatsız olan Kodan, Emîr Yaruktaş ile iş birliği yaparak bir gece eğlenmekte olan Ekinci’yİ öldürdü (490/1097). Kodan ve Emîr Yaruktaş’ın Hârizm’e hâkim olduğunu duyan Berkyaruk, Horasan valiliğine tayin ettiği emîr-i dâd Habeşî b. Aituntak’tan Kodan ve Ya-ruktaş’ı cezalandırmasını istedi. Bunun üzerine Habeşî onları takibe koyuldu. Yaruktaş esir alındı. Kodan bir yolunu bulup Sencer’e sığındı ve onun hizmetine girdi. Habeşî bu başarısından ve Ekinci’nin öldürülmesinden sonra muhtemelen Berkyaruk’un isteğiyle Anuş Tegin’in oğlu Arslan Tegin Kutbüddin Muhammed’i aynı yıl Hârizmşah unvanıyla Hârizm valiliğine getirdi (490/1097).
Anuş Tegin, büyük oğlu Kutbüddin Mu-hammed’e Merv’deki bir medresede iyi bir tahsil imkânı sağlamıştı. Aynı zamanda iyi bir devlet adamı olarak yetiştirilen Kutbüddin ülkesinde adaletle hüküm sürdü, başarılı hizmetlerde bulundu ve ilim adamlarını himaye etti, bu sayede şöhret ve itibarı arttı. Habeşî b. Altun-tak’ın öldürülmesinin ardından Horasan’a tamamen hâkim olan Melik Sencer, Kutbüddin Muhammed’i Hârizmşah olarak yerinde bıraktı (493/1100). Kutbüddin kabiliyetiyle Sencer’in takdirini kazandı.