Kutadgu Bilig Nedir, Yazarı, Edebi, Özellikleri, Konusu, Hakkında Bilgi

Kutadgu Bilig. Yûsuf Has Hâcib tarafından XI. yüzyılda yazılmış, Türk dilinin, edebiyatının ve kültür tarihinin en önemli kaynaklarından.

Yûsuf Has Hâcib (Uluğ Has Hâcib) hakkın­da bilinenler Kutadgu Bilig’e sonradan eklenmiş olan biri mensur, diğeri man­zum iki mukaddimede ve eserin bazı be­yitlerinde yer alan bilgilerden ibarettir. Buna göre şair Balasagun’da (Kuz-Ordu) soylu bir aile içinde dünyaya gelmiş, bili­mi, erdemi, zühd ve takvası İle temayüz etmiş, eserini bir buçukyılda Balasagun’­da yazıp Kâşgar’da tamamlayarak (6645. beyit) 462 (1069-70) yılında Karahanlı-lar’ın hakanı Süleyman Arslan Hakan oğ­lu Tavgaç Uluğ Buğra Han’a sunmuştur. Şairin kudretini takdir eden hakan kendi­sine “görevlerin en incesi olan” (2484. be­yit) has hâciblik mansıbını vermiştir. Eser­deki bazı beyitlerden hareketle (365-371 beyitler) müellifin doğum yılının 1019 do­laylarında olduğu tahmin edilmektedir. Yûsuf Has Hâcib ile Kâşgarlı Mahmud’un aynı dönem ve çevrede yaşamış, eserle­rinde aynı dili ve kültür malzemesini kul­lanmış olmakla beraber birbirlerini ve eserlerini tanımamış oldukları anlaşıl­maktadır.

Kutadgu Bilig insana her iki dünyada saadete ermek için takip edilecek yolu göstermek amacıyla kaleme alınmış bir eser olup iddia edildiği gibi mansıp sahip­lerine ahlâk dersi veren kuru bir öğüt ki­tabı değil, insan hayatının anlamını tahlil ederek onun cemiyet ve dolayısıyla dev­let içindeki görevlerini belirleyen bir hayat felsefesi sistemidir. Yûsuf Has Hâcib bir­birine çok sıkı bağlarla bağlı bulunan fert, cemiyet ve devlet hayatının ideal bir bi­çimde düzenlenmesinde zaruri olan zih­niyet, bilgi ve faziletlerin nelerden ibaret olduğu, bunların nasıl elde edileceği ve nasıl kullanılacağı üzerinde sanatkârane bir şekilde durmuştur.