Tarih

Kurtuluş Savaşında Ayaklanmalar Kronolojisi, Kurtuluş Savaşında İsyanlar Kronolojisi

Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’nun çeşitli yerlerinde çıkan ayaklanmaların en önemli nedeni, Damat Ferit Paşa sadrazamlığında bulunduğu İstanbul hükümetinin Kuvvayı Milliye’ye’nin padişaha ve hilafete karşı olması, halife ordusuna karşı olması gibi propagandaları ve Kuvvayı Milliye’nin önderlerine çıkarılan idam cezaları Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bu harekete karşı oluşturduğu kuşkuydu. Bu kuşku küçük din, halife, padişah kışkırtmalarıyla kısa sürede ayaklanmalara dönüşebiliyordu.

Damad Ferit Paşa’ya göre, “Kuvay-ı Milliye denilen kuruluş hem Anadolu’yu istila tehdidine, hem de devletin başını gövdeden ayırmasına sebep oluyordu. “

Bu sözler her ne kadar işgal kuvvetlerinin gönlünü hoş tutmak için söylenmişse de, Anadolu’da Padişah ve Hilafet için ayaklanmalara temel güvence teşkil etmişti.

Kuzeybatıda patlak veren Anzavur Ayaklanması, Balıkesir ve I. ve II. Düzce Ayaklanmaları, hilafetçi niteliklerinin yanı sıra Pomak, Çerkez ve Abazalann aşırı din bağlıklarıyla da ilgilidir; oysa İç Anadolu’da başgösteren Konya ve Yozgat ayaklanmaları böyle bir etnik özellik taşımaz. Bir diğer büyük ayaklanma da Çerkez Ethem’in sayıları beş bine varan silahlı adamıyla düzenli orduya geçişte kayıt altına girmek istememesidir.

  • Ali Batı Ayaklanması             (11 Mayıs – 19 Ağustos 1919)
  • Ali Galip Olayı                     (20 Ağustos – 15 Eylül 1919)
  • I. Bozkır Ayaklanması (27 Eylül – 4 Ekim 1919)
  • II. Bozkır Ayaklanması (20 Ekim – 4 Kasım 1919)
  • I. Anzavur Ayaklanması (25 Ekim – 30 Kasım 1919)
  • Şeyh Eşref Ayaklanması (26 Ekim – 24 Aralık 1919)
  • II. Anzavur Ayaklanması (11 Şubat – 16 Nisan 1920)
  • I. Düzce Ayaklanması (13 Nisan – 31 Mayıs 1920)
  • Kuvay-ı İnzibatiye Olayı (18 Nisan – 25 Haziran 1920)
  • I. Yozgat Ayaklanması (15 Mayıs – 27 Ağustos 1920)
  • Cemil Çeto Ayaklanması       (20 Mayıs – 7 Haziran 1920)
  • Zile Ayaklanması                 (25 Mayıs – 21 Haziran 1920)
  • Milli Aşireti Olayı                  (1 Haziran – 8 Eylül 1920)
  • Çivril Olayı                          (21 Temmuz – 30 Temmuz 1920)
  • Kula Olayı                          (27 Haziran – 28 Haziran 1920)
  • II. Düzce Ayaklanması (19 Temmuz – 23 Eylül 1920)
  • İnegöl Olayı                       (20 Temmuz – 20 Ağustos 1920)
  • II. Yozgat Ayaklanması (5 Eylül 1920 – 30 Aralık 1920)
  • Konya Ayaklanması (2 Ekim 1920 – 22 Kasım 1920)
  • Demirci Mehmet Olayı         (1 – 30 Aralık 1920)
  • Koçgiri Ayaklanması            (6 Mart – 17 Haziran 1921)
  • Aynacıoğulları Olayı             (25 Mayıs 1920 – 21 Kasım 1921)
  • Çerkez Ethem Ayaklanması (27 Aralık 1920-23 Aralık 1921)

      İlgili Makaleler