Kürt Teali Cemiyeti Nedir, Kurucuları

Kürt-Kürdistan yükselme derneği anlamına gelen, Kürdistan Teali Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti,  30 Aralık 1918 tarihinde İstanbul’da kurulan ve doğu illerinde şubeleri açılan  bağımsız bir Kürt devleti kurulması amacıyle kurulan dernek.

Kürt devleti kurulması için İngilizler tarafından yapılan girişimler 1918’den sonra iyice gelişti. Kürt aşiretlerine Ingllizler’in siyasi temsilcileri ve rahip Frew aracılığıyle para ve silâh yardımı da yapıldı. Osmanlı Meclisi Âyân üyesi Seyid Abdülkadir’in başkanlığında İstanbul’da kurulan Kürt Teali Cemiyeti’nin doğu illerinde şubeleri açıldı; çalışmaları Kürt Tamimi Maarif, Kürt Kadınları Teali Cemiyeti v.d. kuruluşlarla pekiştirildi. Millî Mücadele hareketine karşı bölücü yayınlar yapan Jin ve Kürdistan adlı yayın organlarında bağımsızlık fikirleri savunuluyor, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yaşayan Kürt göçmenlerinin doğu illerinde toplanması isteniyordu. Bu arada doğu vilâyetlerinin Ermenilere verileceği hakkında çıkan söylentiler sırasında Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuk Cemiyetl’nin birleşme teklifi de cemiyet tarafından reddedilmişti. Cemiyetin tasarladığı Kürt devleti Erzurum, Van, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ illerini içine alan 201 000 km2’lik bir alanda kurulacaktı. Ancak, çalışmalarına T.B.M.M. kurulmasıyle son verildi (1921); temsilci ve üyelerinden bir kısmı yurt dışına çıktı.

İstanbul’da ileri gelen Kürt aileler, bazı aydınlar ve bürokratlar tarafından, 30 Aralık 1918 tarihinde Dahiliye Nazırlığına verilen bir dilekçe ile kurulmuştur.
Kurucuları

• Şemdinan ailesinden Şeyh Ubeydullah ve ahfadı
• Seyyit Abdülkadir (Kurucu Başkan, Şeyh Ubeydullah’ın oğlu)
• Seyyit Abdullah (Şeyh Ubeydullah’ın torunu)
• Seyyit Taha (Şeyh Ubeydullah’ın torunu)
• Bedirhan ailesinden Bedirhan Paşa ve ahfadı
• Mehmet Emin Ali (Bedirhan Paşa’nın oğlu)
• Süreyya (Mehmet Emin Ali’nin oğlu)
• Celadet (Mehmet Emin Ali’nin oğlu)
• Kâmuran (Mehmet Emin Ali’nin oğlu)
• Mikdad Mithad Esved (Bedirhan Paşa’nın oğlu)
• Bedirhanzade Mehmet Ali (Bedirhan Paşa’nın oğlu)
• Bedirhanzade Hasan Nuri (Bedirhan Paşa’nın oğlu)
• Halil Rami Bey (Bedirhan Paşa’nın oğlu, Malatya Mutasarrıfı)
• Âsaf Bedirhan (Halil Rami Beyin oğlu)
• Bedirhan Ali (Bedirhan Paşa’nın torunu)
• Baban aşiretinden
• Babanzade Şükrü (Ord. Prof. Şükrü Baban)
• Babanzade Mustafa Zihni Paşa (eski Hicaz valisi)
• Babanzade Fuat Bey
• Babanzade Hikmet Bey
• Babanzade Aziz Bey
• Babanzade Mahmut Bey
• Diyarbakırlı Cemil Paşa Ailesinden
• Ahmet Cemil Paşa (Cemil Paşa’nın oğlu)
• Ekrem Cemil (Cemil Paşa’nın oğlu)
• Kadri Cemil (Cemil Paşa’nın oğlu)
• Mevlanzade Rıfat (Yüzelliliklerden, sınırdışı edilmişti)
• Ahmet Hamdi Paşa
• Said Nursî  ^{Kaynaklarda Said Nursi’nin, derneğin üyeleri arasında sayıldığı yazılmıştır ancak bu bilgiye itirazlar olmuştur. İtirazlara göre bu bilgi Said Nursi’nin kendi söylediklerine ters düşmektedir. Said Nursi’nin ifadelerine örnek olarak cemiyetin davet teklifine verdiği cevabi mektubunda, Devlet-i Aliyye’yi yeniden diriltmek için yapılacak her türlü hareketin içinde yer almaya hazır olduğunu, ancak Kürt Devleti tahayyülünün sadece İslâm düşmanlarının işine yarayacağını ifade etmesi örnek gösterilmiştir.}
• Abdurrahim Rahmi Zapsu (AK Parti kurucu üyelerinden, Cüneyt Zapsu’nun dedesidir)
• Arvasizade Mehmet Şefik
• Said Molla (Yüzelliliklerden sınırdışı edilmişti)