Kurt Alder kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Kurt Alder kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Alman organik kimyacı. Otto Diels ile birlikte, “Diels-Alder tepkimesi” adıyla bilinen sentezi gerçekleştir­miştir. 10 Temmuz 1902’de Almanya’nın Königshütte Kenti’nde (bugün Polonya’da Chorzosv) doğdu. Ber­lin Üniversitesi’nde kimya öğrenimi gördü. 1926’da doktorasını aldığı Kiel Üniversitesi’nde Otto Diels’in asistanı oldu, 1934’te de aynı üniversitede profesörlü­ğe yükseldi. İki yıl sonra büyük bir kimya kuruluşu­nun araştırma bölümü yöneticiliğini üstlenen Alder, 1940’ta Köln Üniversitesi’nde kimya profesörlüğüne ve kimya enstitüsünün başkanlığına getirildi. IIJDün-ya Savaşı yıllarında, dienlerle sentezin sanayideki uygulamaları konusunu araştırdı. 20 Haziran 1958’de Köln’de öldü.

Alder, Kiel Üniversitesi’nde Otto Diels’in asis­tanlığını yaptığı dönemde, hocasıyla birlikte dien tepkimeleri üzerinde çalışmaya başladı. Bu ortak çalışmanın ilk ürünü, dienler ile kinonların tepkimele­rine ilişkin bir inceleme yazısıydı (1928). Araştırmala­rı sırasında, bir eşlenik dienin doymamış bir hidro­karbonla tepkimeye girdiğinde, o güne değin bilinen molekül yapısına benzemeyen halkalı bir bileşik verdiğini saptadılar. Örneğin, eşlenik dienier sınıfın­dan dört karbonlu bütadien, doymamış hidrokarbon­ların alkenler (olefinler) sınıfından iki karbonlu etilenle tepkimeye girdiğinde, altı karbonlu halkalı bir bileşik olan siklohekzen elde ediliyordu:

Herhangi bir katalizör, yüksek sıcaklık ya da basınç gibi özel koşullar ve karmaşık teknikler gerektirmeyen bu katılma tepkimesine “Diels-Alder tepkimesi” adı verildi. Günümüzde de, özellikle altı karbonlu çevrimsel bileşikler elde etmek için en çok uygulanan yöntem budur. Dienlerle sentez yöntemi, D vitamini ve kortizondan başlayarak sentetik kauçu­ğa dek pek çok organik bileşiğin sentezle üretimine olanak sağladı. Özellikle organik sentez kimyasında ve petrokimya sanayiinde çok büyük gelişmelere yol açan bu buluşlarından ötürü, 1950 Nobel kimya ödülü Diels ve Alder’e verildi.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 4. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983