Kürboğa Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

Ebû Saîd Kıvâmüddevle Kurboğa (ö. 495/1102) Büyük Selçuklular devri Musul hâkimi.

Büyük Selçuklu kumandanlarından olan Kürboğa, Sultan Melikşah’ın ölü­münden sonra Terken Hatun’un küçük yaştaki oğlu Mahmud’u tahta çıkara­bilmek için onunla iş birliği yaptı. Bağ­dat’tan İsfahan’a giderek veliaht şehzade Berkyaruk’u tutuklattı. Ancak Nizâ-mülmülk’e bağlı askerler vezire ait silâh depolarını yağmalayarak Berkyaruk’u kurtarıp Rey şehrinde sultan ilân etti­ler. Bunun üzerine Terken Hatun ile iş birliği yapan Azerbaycan Meliki İsmail b. Alpsungur, Yâkütî Berkyaruk’u ber­taraf etmek üzere harekete geçti. Ter­ken Hatun, Kürboğa ve diğer bazı emir­leri büyük bir orduyla ona yardıma gön­derdi. Kürboğa, Kerec’de meydana ge­len savaşta İsmail b. Alpsungur’un bir kısım kuvvetlerini sevk ve idare etti. Mağlûp olan İsmail İsfahan’a kaçtı. Sultan Berkyaruk ise Bağdat’a gitti ve sul­tanlığı Halife Muktedî-Biemrillâh ta­rafından tasdik edilip 14 Muharrem 487’de (3 Şubat 1094) adına hutbe okun­du. Bu olaydan sonra Berkyaruk’un saf­larına katılan Kürboğa, Sultan Berk­yaruk’un kendisine karşı gelen amcası Tutuş b. Alparslan üzerine gönderdiği iki vali Kasîmüddevle Aksungur ve Bozan’a yardımcı olarak görevlendirildi. Ancak Tutuş bu iki valiyi yakalayıp İdam ettirdi, Kürboğa’yı da esir aldı. Kürbo-ğa’nın kayınpederi Emîr Üner’i saflarına çekmek amacıyla hayatını bağışlayıp kardeşi Altuntaş ile birlikte önce Ha­lep, ardından Humus’ta hapsetti. Tutuş’un ölümünden [Safer 488 / Şubat 1095] sonra oğlu Rıdvan, Sultan Berkya­ruk’un isteği üzerine Kürboğa’yı serbest bıraktı. Bundan sonra Kürboğa kardeşi Altuntaş ile birlikte Harran üzerine yü­rüyüp şehri ele geçirdi. Bu sırada Nusay­bin hâkimi Muhammed b. Şerefüddevle Müslim, Tutuş tarafından Musul’a yer­leştirilmiş olan kardeşi Ali’ye karşı Kür-boğa’dan yardım istedi. Kürboğa. Mu­hammed ile anlaşmasına rağmen Nu­saybin’i ele geçirince onu Öldürdü. Ar­dından Ali b. Şerefüddevle Müslim’in hâkimiyetinde olan Musul üzerine yü­rüdü; uzun süren bir kuşatmadan son­ra Ali teslim oldu [Zilkade 489 / Kasım 1096] Kürboğa, Musul’da şehrin ileri gelenlerinin mallarını müsadere et­meye kalkışan kardeşi Altuntaş’ı öldür­mek zorunda kaldı. Kürboğa böylece 489 (1096) yılında Musul’un hâkimi oldu ve Sultan Berkyaruk’a bağlı olarak şehri idare etmeye başladı. Kısa bir süre son­ra Rahbe’yi de ele geçirdi. Bu arada Tu-tuş’un öldürdüğü vali Kasîmüddevle Aksungur’un küçük yaştaki oğlu İmâdüddin Zengî’yi yanına getirterek yetişmesiyle bizzat meşgul oldu.