Kurban Bayramı Nedir, Anlamı, Tarihi (İslam Kavramları)

Kurban Bayramı. (Arapça عيد الأضحى=İd al-‘Adha, İd el-Azha, Farsça: عید قربان; Eid-e Gorbān) (aynı zamanda id el-karban veya id el nahr), “Kurban bayramı” veya el-İdel-kebir “büyük bayram”. Kurban Bayramı farklı dillerde ve farklı kültürlerde, kültürel etkilerle de, farklı isimlerle anılmaktadır. Arapça İyd-el Adha şeklinde okunan tüm dünyada en yaygın olarak kullnılan isimlerdendir.

Kurban Anlamı

Bir İslam kavramı olarak Kurban, Allah’a yaklaşmak ve Allah rızasına ermek niyetiyle kesilen, kurban edilen, hayvan demektir. Kur’an’da geçen İbrahim peygamber ve oğlu İsmail ile ilgili kıssadan yola çıkarak, kurban kavramı, çok daha genel bir adanmışlığı, Allah için bireyin her şeyini feda edebilecek olmasını, Allah’a teslimiyeti ve ona karşı şükür içinde olmayı ifade etmektedir. Kur’an ‘da Hac Suresinde geçen şu ayet, kurbanın İslam inancındaki yerini özetler:

“Bu hayvanların ne etleri ve ne de kanları Allah’a ulaşacaktır. Allah’a ulaşacak olan ancak sizin O’nun için yaptığınız gösterişten uzak amel ve ibadettir. Size doğru yolu gösterdiğinden, Allah’ı yüceltmeniz için onları böylece sizin buyruğunuza vermiştir. İyilik yapanlara müjde et. (Hacc suresi 37. ayet)

Kurban Bayramı

Müslümanlar tarafından kutlanan, Hicri Takvime göre Zilhicce ayının onuncu gününden itibaren dört gün boyunca  bir dini bayram. Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve on ikinci günlerine ‘Eyyâm-ı nahr’ (Kesme günleri) ve bir önceki gün olan Zilhicce ayının dokuzuncu gününe Arife denir. Kurban Bayramı, aynı zamanda İslam âleminin her yıl Mekke’de hac farizasını ifa ettikleri vakittir.

Kurban Bayramı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan birçok ülkede dinî bayram olmasının yanı sıra resmî tatil ilan edilir. Ramazan Bayramı ile beraber İslam dinindeki en önemli iki bayramdan biridir.

Hicri takvim bir ay takvimi olduğu için yıllar güneş temelli miladi takvimden 11-12 gün kısadır. Bu nedenle Kurban Bayramı her yıl 11-12 gün daha erken kutlanır. Yaklaşık 33 yılda bir bayramı aynı tarihlere tekabül eder.

İslam dininde kullanılan ve bayram günlerini tespit etmekte temel alınan takvim ay takvimi olduğu için Gregoryen takvimi yıllarında farklı günlere denk gelir. Aynı sebeple aynı Gregoryen yıl içerisinde iki Kurban Bayramı da yaşanabilir. 2012 yılında Kurban bayramının arefe günü 24 Ekim çarşamba olup, 25 Ekim perşembe bayramın ilk günüdür.

Güneş’in doğuşundan 45 dakika sonra bayram namazı kılınır ve kurban genelde ilk gün kesilir. Türkiye’de olan yaygın uygulama kurban etinin bir payının evde kalması kalan üçte birin akrabaya, üçte birin fakirlere dağıtılması şeklindedir (Kâsânî, Bedâyîu’s-Sanâyi, V, 81; el-Fetâva’l-Hindiyye, V, 300).