En genel anlamıyla kült, Tanrı ya Tanrı kabul edilen şeylere (doğa üstü güçlere) saygı göstermek ve tapmak, onlara bağlılığı ifade eden söz ve hareketlerde bulunmaktır. Bu anlamda büyü ve ayinle bağlantılıdır. Antropolojideki kullanımında ise bir kült, tanrı ya da tanrılarla ilişki içindeki belirli bir grubun inançları ve ayin (ritüel) gibi dini eylemlerini ifade eder. Kült kavramı tıpkı mezhep (sect) kavramı gibi, sosyolojik açıdan genellikle grup üyeleri ve üye olmayanları tarafından daha geniş kültürel yahut doktrinel bağlamla ilişkisi bakımından sapkın olarak değerlendirilen büyük ya da küçük, karmaşık ya da basit organizasyonlar ola­bilen dinî gruplara ya da yarı-gruplara işaret eder. Sözkonusu sapkınlık, bağlı olmayanlar için olumsuz, bağlı olanlar için ise olumlu çağrışımlara sahiptir. Kültler bağlarına, dini mezheplerin tipik kurtuluş öğretileri ve kapsamlı dünya görüşlerinden çok özel, somut faydalar sunar.

Bilim-2/tapnma

Sosyolojik literatürde dinin Batılı tarihiyle (Hıristiyanlıkla) çok yakın düşen kültün yukarıdaki tanımının bizim kültürümüzdeki muhtemel karşılığı zındıklık ya da dalâlet kavramlarıdır, İslam´da da geniş anlamıyla “sünnîlik” karşısında (ehl-i sünnet) ya da dışında bulunan mezhepler (hak olmayan mezhepler) “sapkın” olarak kabul edilmiş ve ısrarla Ortodoks dışında tutulmuştur. Hıristiyanlıkta mezhep anlamına gelen sect kelimesinin kült ile eşanlamlı olarak kabul edilmesi (ancak cultıts kelimesisect´ten daha eski bir geçmişe sahiptir) de gösteriyor ki, her iki kelime Hristiyanlıkta sekteryan heterodoksi ile kilise ortodoksisi arasındaki çatışmaya atıfta bulunmaktadır. (Buradaki anlamıyla sect kelimesi mezhep´ten çok “gizli tarikat” diye çevrilmelidir). Dini mezhepler (sektler) üye ve arkadaşlık üzerinde dururken, kültler Özel, bireysel deneyimleri üretirler; pratikte dini grupları bu terimlerle birbirinden ayırd etmek çoğu zaman güç olmaktadır. (Mezhepler daha dışsal örgütlenmeyi ve öğretileri ortaya koyarken, kültler bunların uygulanma cephesini yerine getirirler). Ancak, kültlerde görülen çözülme ve çarpılmalar Batılı sanayileşmiş topluluklardaki sekülarizasyonun niteliği ve etkisinin çapını yeniden tartışma gündemine getirmiştir.

(SBA)

Kült

“Kült” sözcüğü Türkçe’ye Fransızca culte’den gelir. Sözcüklerin temel kökü ise Latince cultus yani “tapınma”dır.

Kült, esas olarak “din” anlamında kullanılsa da, din ve sosyoloji bilimlerinde, çevrelerindeki kültür veya toplumun genel veya anaarterin dışı gördüğü inanç, uygulama veya ibadetlere kendini adamış bir birleşik insan topluluğuna verilen isimdir. Modern anlamda özellikle küçük ve yeni sayılabilecek dini hareketlere inanan insan toplulukları için kullanılmaktadır. Bu ayrı durumları yeni ve değişik inanç sisteminden olabileceği gibi garip uygulama ve adetlerinden veya genelin kabul ettiği kültürü benimsememelerinden olabilir.

Günlük kullanımda “kült” sözcüğü genellikle negatif bir vurguya sahiptir. Her ne kadar kült genellikle din anlamında ele alınsa veya belirtildiği gibi dini bir grup olarak tanımlansa da, dini öğeler içermek zorunda değildir.

Günlük hayatta kullanılışı

* Herhangi bir konuda bilgi kaynağı oluşturabilecek edebi eserlere verilen ad olarak da kullanılmaktadır.
* Özellikle sinemasal anlatım tarzında türünün tek örneği olan eserler için kullanılmaktadır