Kuloğlu Mustafa Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

Kuloğlu Mustafa. Saz sairi. Hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. XVI. yüzyılın sonlarında doğduğu ve XVII. yüzyılın ortalarında öldüğü tahmin edil­mektedir. Yeniçeri Ocağı’ndan yetişen Kuloğlu’nun asıl adının Süleyman ve kendi­sinin Safranbolulu olduğu ileri sürülmüşse de daha sonra tesbit edilen. “Sen beni asan mı sandın ey Kuloğlu Mustafa” ve, “Ben Ku­loğlu Mustafa’yım mailim güzele ben” mısralarından asıl isminin Mustafa oldu­ğu anlaşılmıştır. Evliya Çelebi yaşadığı dönemin çöğür şairlerini sayarken Kuloğlu’ndan da söz etmekte, Naîmâ, Genç Os­man’ın katili Dâvud Paşa’nın idam edile­ceği sırada koynundan birtakım kâğıtlar çıkararak padişahı kendi isteğiyle öldür­mediğini belirtmesi üzerine Kuloğlu adlı bir yeniçerinin ileri atılarak onu cellâdın elinden aldığını yazmaktadır. Cahit öztel­li. bu olaydan hareketle Kuloğlu’nun sa­raya yakın bir asker olabileceği ihtimali üzerinde durmaktaysa da burada adı geçen “Kuloğlu”nun özel bir isim mi yoksa “yeniçerilere mensup” an­lamında bir sıfat mı olduğu şüphelidir.

Kuloğlu I. Ahmed (1603-1617), I. Mus­tafa, II. Osman, IV. Murad, Sultan İbrahim ve IV. Mehmed (1648-1687) dönemlerin­de yaşamış, bu dönemlerdeki çeşitli olay­lara karışmış veya şahit olmuştur. Onun bilhassa IV. Murad’a büyük bir saygıyla bağlı olduğu ve hükümdarın yakınında bulunduğu, şiirlerinden ve özellikle Ce­zayir’e sürgün edilmekten dolayı yazdığı sanılan, “Nazlısıydm sen de Sultan Murad’ın” mısraının yer aldığı koşmadan an­laşılmaktadır. Saz şairleri­ne değer veren IV. Murad’ın ölümünden sonra padişah olan Sultan İbrahim döne­minde Kuloğlu gözden düşerek Cezayir’e sürülmüştür. Bu sürgün esnasında eski güzel günlere büyük bir özlem duyduğu yine bu konudaki şiirlerinden sezilmek­tedir.