Kuleli Vakası/Olayı, 1859, Nedir, Tarihi, Hakkında Bilgi

1859da Sultan Abdülmecid yönetimine karşı düzenlenen isyan ve bir suikast teşebbüsü.

Tanzimat dönemi uygulamalarının bazı kesimlerde ortaya çıkardığı hoşnutsuzluk, Kırım Savaşı’ndan sonra devletin malî du­rumunun sarsılması, buna karşılık toplumun yüksek tabakasında görülen alafran­ga âdetlerin doğurduğu lüks yaşama özentisine duyulan tepkiler teşebbüsün ana sebeplerini oluşturur. Bu gelişmeler çerçevesinde istedikleri mevki ve makam­lara getirilmemiş olan bir kısım askerlerle mülkiye memurları devletin yönetimini beğenmeyerek bunları ıslah edecekleri zannına ve kanaatine kapıldılar, bu amaç­la 1859 yılı başlarında gizli bir cemiyet kurdular.

Abdülmecid’in padişahlığına son ver­meyi amaçlayan bu cemiyet, Kafkasya kö­kenli askerî erkândan Bâb-ı Seraskerî Dâr-ı Şûra Reisi Hüseyin Dâim Paşa, Arna­vut Câfer-dem Paşa, Tophane müftüsü Bekir Efendi, İmalât Meclisi âzasından Binbaşı Râsim Efendi, Tophane kâtiple­rinden Arif Bey. Süleymaniyeli Şeyh Ahmed Efendi, Fâtih Medresesi hocaların­dan Nasûhî Efendi, Hezargradlı Şeyh Feyzullah Efendi ile Tophane müşirliğine mensup yaklaşık yirmi beş kişi tarafın­dan kuruldu. Tanzimat şairlerinden Şinâsi’nin de bu cemiyetin üyesi olduğu belir­tilir. Gerçekleştireceği bir saltanat dar­besiyle ülkenin kaderini değiştireceğine inanan cemiyetin reisi Bayezid Medrese­si müderrisi Süleymaniyeli Şeyh Ahmed Efendi idi. Abdülmecid’e karşı suikast tertiplemek için bir cemiyet kurma fikri de ondan çıkmıştı. Ferik rütbesinde oldu­ğu için nüfuzundan ve parasından istifa­de etmek amacıyla cemiyete alınan Hü­seyin Dâim Paşa başkan vekilliğine geti­rilmişti. Cemiyetin en faal üyesi ise aynı zamanda cemiyetin genel sekreteri mev­kiinde bulunan Tophâne-i Âmire kâtiple­rinden Arif Bey’di. Arif Bey’in başlıca gö­revleri arasında cemiyet adına propagan­da yapma, beyanname yazma ve taraf­tar toplama işi vardı. Hareketin başarıya ulaşabilmesi için askerî bir dayanağa ih­tiyaç duyan cemiyet kurucuları, Câfer-dem Paşa ve Râsim Bey gibi önemli mevkilerdeki kumandanları da aralarına almayı başarmışlardı. Hezargradlı Şeyh Feyzullah ile Kütahyalı Şeyh İsmail gibi nüfuzlu kişiler ise halk desteğini sağla­mak için cemiyete kaydedilmişti. Cemi­yete üye olanlardan. “Süleymaniyeli Şeyh Ahmed ile aramdaki ahdi kabul ettim ve ben muâhid bir fedaiyim” ibaresi yazılı bir taahhütname alınıyordu.