Tarihi Eserler

Kuleli Askeri Lisesi Tarihçe, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Kuleli Askerî Lisesi. Esası 1828 yılında kışla olarak inşa edilen, bugün askerî lise olarak kullanılan yapı.

Boğaziçi’nin Anadolu yakasında Çen­gelköy ile Vaniköy arasında yer almakta olup esası, II. Mahmud zamanında (1808-1839) Yeniçeri Ocağı’nın yerine kurulan ve Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye adıyla anılan ordunun eğitimi için yapılan kışla binasıdır. Üslûp olarak klasik Osman­lı kışlalarının özelliklerini göstermekte­dir. Kışlanın olduğu yerde XVIII. yüzyılda Hagios Athanasios Ayazması mevcuttu. XVI. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul’da bulunan Fransız zoolog Pierre Gylli bura­da VI. yüzyıldan kalma bir Bizans sarayı­nın yer aldığını söyler ve daha sonra bu sarayın tövbe etmiş fahişeler için manas­tıra dönüştürüldüğünü ileri sürer. Fâtih Sultan Mehmed devrinde “Papaz korulu­ğu” diye adlandırılan bölgede kuleli bir manastır vardı. Bu manastır fethin ardından bir süre yeniçeri kışlası olarak kulla­nılmıştır. II. Bayezid(1481-1512) ve Ya­vuz Sultan Selim (1512-1520) dönemle­rinde koruluğun bazı bölümlerine saray için bostanlar, meyve ve çiçek bahçeleri yapılmaya başlanmıştır. Burada görev yapan bostancılar için Bostancıbaşı oda­ları denilen bazı binalar da inşa edilmiş­tir. Zamanla koru kulenin bulunuşu dola­yısıyla Kuleli Bahçe veya Kule Bahçesi di­ye adlandırılmıştır. Kanunî Sultan Süley­man da Kuleli Bahçe sınırları içerisinde bir kasır yaptırmıştır. III. Ahmed devrine (1703-1730) kadar kullanımında büyük bir değişiklik olmayan Kuleli Bahçe pa­dişahın hasları arasında yer alıyordu. Bu dönemde eski kule harabe halindeydi. III. Ahmed devri paşalarından Kaymak Mus­tafa Paşa, Kuleli Bahçe Mescidi adı veri­len bir cami ve bir çeşme inşa ettirmiştir. III. Selim döneminde (1789-1807) Yavuz Sultan Selim devrinin Bostancıbaşı oda­ları hâlâ kullanılmaktaydı. Bu arada yeni bir kasır yapılmıştır.

Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından (1826) sonra II. Mahmud, Kuleli Bahçe ve civarından aldığı birkaç arsa ile araziyi ge­nişletmiş ve Asâkir-i Mansûrei Muham­mediyye ordusunun süvarileri için ka­gir bir kışla yaptırmıştır! 1828). Kaymak Mustafa Paşa’nın yaptırdığı cami de da­ha büyük olarak yeniden inşa edilmiş, bir de namazgah ilâve edilmiştir. 1831-1833 yıllarında süvari kışlası olan bina, 1837-1842 yılları arasında kolera salgını esna­sında karantina binası olarak kullanıl­mıştır. 1842’de eskiyen yapı gerekli tami­rat için boşaltıldıysa da onarım sırasında (1844) tamamen yanmıştır. 1845-1847 yıllarında yarı ahşap, yarı kagir olarak ye­niden inşa edilmiş, bu arada yanına bir de hastahane yaptırılmıştır. Ayrıca süvari askerleri için bir eğitim binası, subaylar için yatma ve çalışma odaları, padişah için bir has oda ilâve edilmiştir.